Kiedyś służyła żołnierzom, dziś turystom. Kamienna pamiątka na muzealnym dziedzińcu

Znajduje się na dziedzińcu Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Wielu turystów robi sobie przy niej pamiątkowe zdjęcia, ale czy nawet mieszkańcy Cieszyna wiedzą, skąd wzięła się kamienna ława o rzeźbionych bokach, z inskrypcją w języku niemieckim na oparciu?

Wydaje się, że kamienna ława na dziedzińcu dawnego pałacu Larischów w Cieszynie, w którym mieści się siedziba najstarszego polskiego muzeum – Muzeum Śląska Cieszyńskiego, stoi tam od zawsze albo przynajmniej od bardzo dawna. Tymczasem tak nie jest. To jeden z muzealnych eksponatów, który został znaleziony w 2002 roku dość przypadkowo, bo przy okazji remontu dawnego budynku koszar przy placu księcia Józefa Poniatowskiego w Cieszynie. Obecnie mieści się w nim siedziba Komendy Powiatowej Policji. Podczas porządkowania ogrodu, robotnicy natrafili w krzakach na przysypaną ziemią kamienną ławę. Po oczyszczeniu piaskowca, na oparciu ukazał się napis w języku niemieckim: „K.u.K. INFT. RGT. ALT-STARHEMBERG N°.54. MDCCCXCVI – MCMVI”, z którego wynika, że znalezisko jest pozostałością po austriackich żołnierzach 54. cesarsko-królewskiego pułku piechoty księcia Alt-Starhemberga.

Ława z pamiątkową inskrypcją nie jest jednak „meblem”, ale powstała w 1906 roku zamiast zwykłej tablicy wmurowywanej w ścianę, by uczcić 50. rocznicę stacjonowania pułku w Cieszynie i jego wymarszu znad Olzy. Czy cesarz Franciszek Józef, który na przełomie sierpnia i września 1906 roku przebywał na manewrach wojskowych w Cieszynie, uczestniczył w uroczystości jej osłonięcia albo miał okazję na niej przysiąść? Tego raczej już się nie dowiemy… Niemniej jednak zdecydowano, by oczyszczona i złożona stara ława znalazła godne miejsce i ważący około tony eksponat przewieziono z terenu koszar na muzealny dziedziniec. Można przypuszczać, że po II wojnie światowej pamiątka została rozebrana i porzucona w zaroślach. Nie zachowała się jej dolna część pod siedziskiem, po której zostały tylko wgłębienia w bocznych oparciach. Nie jest też znany wykonawca ławki, jednak niektórzy przypuszczają, iż mogli ją wykonać kamieniarze cieszyńskiego przedsiębiorcy budowlanego, Ludwiga Kametza, biorącego udział w budowie kompleksu koszar. Przemawia za tym istnienie bliźniaczej, a przynajmniej bardzo podobnej, ławki, która znajdowała się ogrodzie Kametza, przy nieistniejącym już dworku przy ulicy Smetany w Czeskim Cieszynie, a obecnie mieści się niedaleko parku Adama Sikory za Olzą.

54. cesarsko-królewski pułk piechoty księcia Alt-Starhemberga stacjonował w Cieszynie w latach 1846-1906. Na początku żołnierze mieszkali w koszarach w samym centrum nadolziańskiego grodu. Gdy jednak wojskowe budynki rozebrano, a w ich miejscu Habsburgowie wystawili dzisiejszy Teatr im. A. Mickiewicza, żołnierska kadra przeniosła się do garnizonu arcyksięcia Fryderyka, w okolicach obecnej ulicy Błogockiej i placu Poniatowskiego. Kadrę zasadniczą stanowili głównie mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego, ale do pułku należało też wielu Włochów, Słoweńców, Chorwatów, Austriaków, Czechów i Węgrów. Pułk był bardzo zżyty z miastem. Wielu żołnierzy znajdowało w Cieszynie drugie połówki. Po przeniesieniu jednostki do Jugosławii, w cieszyńskim garnizonie pozostały jeszcze 100. pułk piechoty i 35. pułk obrony kraju.