Naloty na kopcące kominy. Drony wspierają walkę ze smogiem

Smog i zanieczyszczenia powietrza to problemy, z którymi wszyscy się mierzymy. Aby z nimi walczyć, podejmowane są różnego rodzaju działania, w tym kontrole domowych palenisk. W ostatnim czasie pracę strażników miejskich w tym zakresie wsparły w naszym regionie specjalistyczne drony. W Cieszynie, Skoczowie i Ustroniu przeprowadzono kilkaset nalotów na kopcące kominy. Jakie są efekty zastosowania nowoczesnych urządzeń?

Marian Machalica, komendant Straży Miejskiej w Skoczowie, informuje, że w grodzie pod Kaplicówką dron pracował przez trzy dni. W tym czasie udało się skontrolować 140 obiektów. Strażnikom zależało na tym, by sprawdzić zwłaszcza osiedla domów jednorodzinnych. Pod lupę wzięte zostały nieruchomości w trzech sektorach gminy Skoczów: Bładnice, Międzyświeć i Harbutowice, Wiślica, Ochaby i Kiczyce, osiedle za Wisłą, Kowale i Pogórze. Dron nadlatywał nad komin, z którego wydobywał się dym i dokonywał pomiarów. W zależności od ich wyników, strażnicy kontrolowali lub nie kotłownie.

– Na podstawie wykonanych stu czterdziestu nalotów kontrolnych oraz wskazań czujników urządzenia, przeprowadzono osiemnaście kontroli kotłowni. Osiem nie wykazało nieprawidłowości, osiem zakończono sankcją przewidzianą w kodeksie wykroczeń, a w dwóch wypadkach pobrano próbki do badań laboratoryjnych – informuje Marian Machalica. Okresowe używanie drona do kontroli z zakresu ochrony środowiska będzie w Skoczowie kontynuowane. Jak informuje komendant, w całym 2021 roku strażnicy miejscy wykonali w gminie Skoczów 300 kontroli ukierunkowanych na sprawdzenie rodzaju spalanych substancji w piecach, z czego 175 polegało na sprawdzeniu samych urządzeń grzewczych. Ma to związek z uchwałą antysmogową, wprowadzoną na terenie województwa śląskiego. Zgodnie z jej zapisami instalacje niespełniające wymagań, których eksploatacja rozpoczęła się przed 1 września 2017 roku, powinny zostać wymienione zgodnie ze wskazanymi w uchwale antysmogowej terminami. – Informacje te pozwolą określić dokładny termin, w jakim właściciel nieruchomości zobowiązany jest dokonać wymiany używanego kotła na nowy, spełniający wymagania 5 klasy – dodaje Marian Machalica.

Kontrole palenisk prowadzone są również od kilku lat nad Olzą. W 2021 roku Straż Miejska w Cieszynie przeprowadziła 76 udokumentowanych kontroli instalacji grzewczych. W 10 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości, a właściciele nieruchomości otrzymali mandaty. Jacek Bąk, komendant Straży Miejskiej w Cieszynie, wyjaśnia, że wszystkie stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły spalania odpadów w piecach centralnego ogrzewania. W paleniskach lądowało na przykład pomalowane i impregnowane drewno, odpady meblowe, śmieci, folie, płyty wiórowe czy przepracowany olej. Ponadto, ze względu na duże zadymienie w rejonie jednego z budynków, Straż Miejska w Cieszynie wystąpiła do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego z wnioskiem o kontrolę prawidłowości eksploatacji instalacji. Co ważne, w przypadku stwierdzonych nieprawidłowości wykonywane są rekontrole.

– W latach 2020 i 2021 kontroli było znacznie mniej niż w latach poprzednich. Powodem były ograniczenia spowodowane obowiązującymi zakazami, nakazami związanymi ze stanem epidemii Covid-19. Między innymi wojewoda śląski dwukrotnie podejmował decyzję o ograniczeniu do niezbędnego minimum kontroli w tym zakresie. Decyzje te obowiązywały kilka miesięcy zarówno w 2020, jak i 2021 roku – dodaje Jacek Bąk.

Pod koniec ubiegłego roku strażników miejskich wsparł w kontrolach specjalistyczny dron. Podczas trzech czterogodzinnych lotów operator wykonał 106 pomiarów składu spalin nad kominami. W 23 przypadkach wyniki nie były jednoznaczne, co mogło wskazywać na spalanie substancji niedozwolonych. Wówczas, podobnie jak w Skoczowie, kontrolowano instalację grzewczą i pomieszczenia kotłowni. W trzech przypadkach ujawniono spalanie odpadów, a sprawców ukarano mandatami.

– Działania wspomagane przez drona ułatwiają kontrolę, pozwalając m.in. wykluczyć miejsca, gdzie nie trzeba prowadzić oględzin pieca, gdyż proces spalania jest prawidłowy, lecz należy zaznaczyć, że pomiary wykonane przez czujniki zainstalowane na dronie nie stanowią materiału dowodowego i nie można jednoznacznie przyjąć, że osoba spalała odpady w momencie kontroli. Sama kontrola drona nie daje zatem podstaw do ukarania osoby. Powodem odczytów odbiegających od normy może być bowiem na przykład zła jakość paliwa: węgla lub peletu, na co najczęściej nie ma wpływu osoba, która kupiła paliwo. Dlatego też wykonywane są oględziny paleniska, a w sytuacjach spornych mogą być również pobrane próbki popiołu z paleniska – precyzuje Jacek Bąk.

Drony wyposażone w aparaturę do analizy składu spalin badały też jakość powietrza w Ustroniu. Pomiary przeprowadzono na terenie siedmiu dzielnic – Nierodzimia, Hermanic, Lipowca, Centrum, Zawodzia, Poniwca i Polany. Skontrolowano obszar o powierzchni około 0,44 km kwadratowych, co pozwoliło sprawdzić 608 budynków, spośród których szczegółowo zmierzono 68 posesji. Badanie polegało na zassaniu próbek dymu z komina do mobilnego laboratorium, umieszczonego na dronie pomiarowym. Efektem było uzyskanie informacji weryfikujących obecność takich substancji chemicznych jak chlorowodór, formaldehyd, lotne związki organiczne, pył zawieszony PM1, PM 2.5, PM10, amoniak. Jak informuje Przemysław Wojtasik, strateg marki Miasta Ustroń i PR manager w Urzędzie Miasta w Ustroniu, samorząd czeka jeszcze na wyniki badań. Wstępnie wiadomo, że pomiar wypadł bardzo korzystnie z punktu widzenia czystości powietrza. Co ważne, nigdzie nie wykryto palenia plastikiem czy śmieciami.