Ciągłe wzdęcia, ból brzucha, zgaga brzmią znajomo? Wiele osób zrzuca te dolegliwości na szybkie tempo życia, stres czy niewłaściwą dietę. Jednak powodem tego jak się czujesz może być bakteria Helicobacter pylori, która według statystyk zainfekowała ponad połowę światowej populacji. Choć u części osób przebiega bezobjawowo, u innych może prowadzić do poważnych zaburzeń trawienia, a nawet choroby wrzodowej. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej tajemniczej bakterii i dowiemy się, jakie sygnały powinny nas zaniepokoić, a także, jak można skutecznie się z nią uporać.
Czym jest Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori to bakteria, która potrafi przetrwać i rozwijać się w bardzo kwaśnym środowisku ludzkiego żołądka. Dzięki spiralnemu kształtowi i specjalnym wiciom zagłębia się w warstwę śluzu pokrywającą błonę żołądka. Tam, chroniona przed bezpośrednim działaniem kwasu solnego, produkuje enzym zwany ureazą. Rozkłada on mocznik i prowadzi do powstania amoniaku, który neutralizuje kwaśne środowisko w żołądku. To właśnie ten mechanizm pozwala Helicobacter pylori na przetrwanie i kolonizację żołądka.
Zakażenie tą bakterią jest bardzo powszechne. Szacuje się, że dotyczy ono ponad połowy światowej populacji, a w Polsce nawet 70-80% dorosłych osób. Warto podkreślić, że u większości zakażonych osób obecność bakterii nie daje żadnych objawów. Jednak u części pacjentów może prowadzić do przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka, a w konsekwencji do poważniejszych schorzeń, takich jak choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.
Jak Helicobacter pylori wpływa na układ trawienny?
Bakteria Helicobacter pylori wpływa na układ trawienny, wywołuje przewlekły stan zapalny. Infekcja może zaburzyć równowagę hormonów trawiennych, takich jak gastryna, leptyna i grelina, a także modyfikować mikrobiom jelitowy. Zmiany te mogą wpłynąć na motorykę przewodu pokarmowego, wchłanianie składników odżywczych i ogólny stan metaboliczny, np. sprzyjać insulinooporności czy dysfunkcji trzustki.
U osób z przewlekłym zakażeniem mogą występować objawy przypominające zespół jelita nadwrażliwego (IBS), np. spowolniony pasaż, wzdęcia, ból brzucha i biegunki.
Jakie są objawy zakażenia Helicobacter pylori?
Zakażenie Helicobacter pylori często przebiega bezobjawowo, jednak gdy pojawiają się symptomy, mogą to być przede wszystkim dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Najczęstsze objawy to uczucie pieczenia lub bólu w nadbrzuszu szczególnie na czczo lub pomiędzy posiłkami, a także nudności, wzdęcia, odbijanie, zgaga, utrata apetytu i niestrawność.
W niektórych przypadkach nieleczone zakażenie może prowadzić do choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy. Towarzyszy jej silny, nawracający ból brzucha, a czasem także objawy alarmujące, takie jak krwawienie z przewodu pokarmowego (np. wymioty z domieszką krwi lub smoliste stolce).
Przewlekłe zakażenie Helicobacter pylori może również prowadzić do zapalenia błony śluzowej żołądka, co zwiększa ryzyko wystąpienia poważniejszych schorzeń, w tym nowotworu żołądka.
Jak sprawdzić czy bakteria Helicobacter pylori jest przyczyną dolegliwości trawiennych?
Aby sprawdzić, czy Helicobacter pylori jest przyczyną dolegliwości trawiennych, stosuje się zarówno nieinwazyjne, jak i inwazyjne metody diagnostyczne.
Metody nieinwazyjne
Jeśli podejrzewasz, że to Helicobacter pylori może być źródłem Twoich problemów, koniecznie umów się na konsultację do gastroenterologa. Lekarz w celu postawienia diagnozy najczęściej zleca wykonanie testu oddechowego. Polega on na wypiciu specjalnego roztworu mocznika znakowanego izotopem węgla. Jeśli w żołądku obecna jest bakteria, rozkłada ona mocznik, a powstałe w ten sposób związki są wydychane wraz z powietrzem. Jest to metoda bardzo dokładna, idealna zarówno do diagnozy, jak i do kontroli skuteczności leczenia.
Inną wygodną opcją jest test antygenowy z kału, który wykrywa antygeny bakterii w próbce stolca. Metoda ta jest bezbolesna, wiarygodna i również nadaje się do oceny, czy terapia była skuteczna. Warto także wspomnieć o testach serologicznych z krwi, które wykrywają przeciwciała skierowane przeciwko Helicobacter pylori. Te testy pokazują, czy organizm miał w przeszłości kontakt z bakterią, ale niekoniecznie oznaczają aktywne zakażenie, dlatego nie są wykorzystywane do oceny powodzenia leczenia.
Metody inwazyjne
Aby sprawdzić, czy Helicobacter pylori jest przyczyną Twoich dolegliwości trawiennych, lekarz może zlecić szereg badań, w tym metody inwazyjne:
- Gastroskopia z biopsją + test ureazowy – podczas wykonywania gastroskopii za pomocą giętkiego endoskopu pobierane są fragmenty błony śluzowej żołądka (biopsja). Bezpośrednio w laboratorium wykonuje się test ureazowy, który polega na umieszczeniu bioptatu w specjalnym odczynniku. Dzięki niemu można nie tylko potwierdzić obecność H. pylori, ale także zdiagnozować ewentualne zmiany zapalne, nadżerki, wrzody, a nawet wczesne zmiany nowotworowe. Sprawdź ofertę testów oddechowych w Centrum Medycznym Skopia.
- Najbardziej zaawansowaną i czułą metodą są testy molekularne (np. PCR), które wykrywają DNA bakterii w materiale z bioptatu. Są one uznawane za “złoty standard” w diagnostyce inwazyjnej.
Jak wygląda leczenie w przypadku bakterii Helicobacter pylori?
Leczenie zakażenia bakterią Helicobacter pylori ma na celu całkowite jej usunięcie z organizmu. W tym celu lekarz decyduje o zastosowaniu inhibitora pompy protonowej, aby obniżyć wydzielanie kwasu żołądkowego, soli bizmutu, która jest bakteriobójcza dla Helicobacter pylori oraz dwóch antybiotyków.
Artykuł powstał przy współpracy z zapewniającym najwyższą jakość diagnostyki i leczenia Centrum Medycznym Skopia.
