Bezpieczeństwo na lekach WF-u to absolutna podstawa. Dużą rolę odgrywa tutaj nauczyciel, gdyż bezpośrednio odpowiada on za swoich podopiecznych. Zajęcia powinny być rozwijające, ale jednocześnie nie mogą stanowić zbyt dużego obciążenia. Im bardziej złożony trening, tym większe ryzyko wystąpienia kontuzji. Warto pamiętać, że jeden opiekun ma problem z dopilnowaniem prawidłowej techniki u kilkudziesięciu uczniów. Kluczową kwestię odgrywa także wysokiej klasy wyposażenie. W wielu placówkach urządzenia są przestarzałe, co nie tylko utrudnia trening, ale także stanowi zagrożenie dla otoczenia.
Wypadki na lekcjach wychowania-fizycznego
Liczne statystyki potwierdzają, że każdego roku dochodzi do wielu wypadków na lekcjach WF-u. Niektóre z nich to niegroźne urazy, a inne to poważne kontuzje, które wykluczają uprawianie sportu przez długie miesiące. Nawet przypadkowe uderzenie piłką w głowę może doprowadzić do utraty przytomności czy nieodwracalnych zmian w mózgu. Standardem stały się naderwane mięśnie czy złamania kończyn. Nie można pominąć skręcenia stawów, stłuczeń, otarć czy otwartych ran.
Każda aktywność fizyczna wiąże się z pewnym ryzykiem. Nie oznacza to jednak konieczności braku uprawiania sportu. Wypadki zdarzają się nie tylko na boisku, jednak możliwe jest zminimalizowanie ryzyka wystąpienia sytuacji zagrażających zdrowiu czy życiu. Prawdą jest, że ruch to zdrowie, a bez systematycznego wysiłku młody organizm nie będzie rozwijał się prawidłowo. Czynne uczestnictwo w lekcjach WF-u zmniejsza prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości, a także rozwoju wielu chorób.
Zobacz pomysły na ćwiczenia z piłką na lekcje WF-u: https://siatki.info/cwiczenia-z-pilka-10-pomyslow-na-lekcje-wf/.
Bezpieczne lekcje wychowania fizycznego – najważniejsze zasady
Kontuzje na zajęciach WF-u można podzielić na dwie grupy: urazy wywołane czynnikami losowymi oraz urazy, których można było uniknąć. Istnieje szereg sposobów na to, by zajęcia przebiegały w spokojnej atmosferze. Wdrożenie poniższych wskazówek z pewnością pozytywnie wpłynie na bezpieczeństwo uczniów.
1. Trening dopasowany indywidualnie
Prawdą jest, że wielu nauczycieli wychowania fizycznego popełnia ten sam błąd. Zajęcia są schematyczne i monotonne, a w danym tygodniu każda z grup wykonuje ten sam trening. Należy pamiętać, że uczniowie z jednej klasy nie są na tym samym poziomie, jeśli chodzi o predyspozycje fizyczne. Zbyt proste ćwiczenia będą nudne dla tych, którzy mają rozwiniętą kondycję i koordynację ruchową. Dla innych nawet kilkanaście przysiadów jest trudne w wykonaniu.
Co zrobić, jeśli osoby biorące udział w zajęciach nie będą tak samo dobrze wykonywać poszczególnych ćwiczeń. Najprostszym rozwiązaniem jest stworzenie kilku wariantów treningowych. Każdy w sposób indywidualny może zdecydować, który poziom zaawansowania będzie właściwym wyborem. Oczywiście nauczyciel powinien znać możliwości swoich podopiecznych, tak aby uchronić ich przed przeforsowaniem. Część z nich z pewnością będzie preferować łatwiejsze ćwiczenia. Zadaniem opiekuna jest motywowanie do ciągłego podnoszenia poprzeczki, ale również odpuszczanie, kiedy dana osoba ma gorszy dzień.
2. Prawidłowo przeprowadzona rozgrzewka
Spora część urazów na lekcjach WF-u jest skutkiem braku rozgrzewki. Uczniowie bardzo często nalegają na to, by możliwie najszybciej rozpocząć trening (np. mecz piłki nożnej). Lekcja trwa zaledwie 45 minut, więc 15 minutowa rozgrzewka wydaje się bardzo długa. Trzeba jednak pamiętać, że to właśnie dzięki niej można zminimalizować ryzyko wystąpienia kontuzji. Ćwiczenia pobudzające mięśnie i stawy do pracy przygotowują wszystkie partie ciała do nadchodzącego wysiłku. Rozgrzewka nigdy nie jest stratą czasu!
3. Odpowiedni strój do ćwiczeń
Strój do ćwiczeń ma znaczenie, więc nie jest obojętne, w co ubrani są uczestnicy zajęć WF-u. Ubrania nie powinny ograniczać ruchów. Istotne, aby były one przewiewne, tak by nie powodowały nadmiernej potliwości. Niedopuszczalna jest biżuteria i inne elementy, które zwiększają ryzyko urazów. Niezwykle ważne jest obuwie przystosowane do nawierzchni. Dobrze, jeśli amortyzuje ono wstrząsy i utrzymuje stopę w ergonomicznym położeniu. Zalecana jest antypoślizgowa podeszwa, gdyż ogranicza ona szansę przypadkowego poślizgnięcia się.
4. Wysokiej klasy wyposażenie
Ogromna część szkół dysponuje wyłącznie starym i niesprawnym wyposażeniem. Faktem jest, że to właśnie ono stwarza ogromne ryzyko wystąpienia wypadku podczas zajęć wychowania fizycznego. Sprzęt sportowy (m.in. bramki do piłki nożnej, kosze do koszykówki, siatka do siatkówki) musi być wytrzymały, przystosowany do trudnych warunków eksploatacji, regularnie konserwowany. Istotne, aby urządzenia były często sprawdzane pod kątem potencjalnych usterek. Ostre krawędzie, wystające gwoździe, niezabezpieczone otwory montażowe – wszystko to stanowi zagrożenie dla otoczenia!
Ważne jest również to, aby wyposażenie sportowe zostało profesjonalnie zamontowane, nawet jeśli jest ono mobilne. Czasami lepiej poświęcić dłuższą chwilę na przymocowanie konstrukcji, niż mierzyć się z konsekwencjami groźnego wypadku. Dotyczy to szczególnie ciężkich sprzętów, które mogłyby przewrócić się na ucznia.
