Do połowy października tego roku potrwa projekt „W kręgu tradycji, kultury naszego regionu”, który prowadzi Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi Okrajnik i Okolic. Adresowany jest on do dzieci i młodzieży z klas I–VIII Zespołu Szkół w Gilowicach, a został dofinansowany ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „EtnoPolska 2021”.
Jak podkreśla Anna Satława, prezes Stowarzyszenia Mieszkańców Wsi Okrajnik i Okolic, w projekcie biorą udział głównie uczniowie z Zespołu Szkół w Gilowicach oraz ich babcie i dziadkowie.
– Uczniowie podzieleni są na trzy grupy wiekowe, tak by dostosować działania do ich wieku. Poprzez projekt „W kręgu tradycji, kultury naszego regionu” chcemy aktywować środowisko dzieci i młodzieży szkolnej, by nie tylko zapoznali się, lecz i podjęli działania w praktykowaniu tradycji, zwyczajów, obyczajów najbliższej okolicy poprzez różne formy jak na przykład widowiskowe, językowe, kulinarne. Ma to ich zainspirować do wykonywania tradycyjnego rzemiosła czy rękodzieła, co pomoże przechować tradycyjną wiedzę – tłumaczy prezes Anna Satława.
Uczestników projektu czekają warsztaty rękodzielnicze jak bibułkarstwo, szydełkowanie i wyszywanie, edukacyjne („Dzieciństwo moich dziadków”, „Od ziarna do chleba”, „Jak to z lnem było”), z gwary góralskiej z etnografem, kulinarne z potraw regionalnych, które poprowadzą gospodynie wiejskie oraz konkursy plastyczny dla klas I-IV „Strój góralski mojej Małej Ojczyzny” i literacki dla klas V-VIII na wiersz lub prozę w gwarze góralskiej.
– Warsztaty w ramach projektu „W kręgu tradycji, kultury naszego regionu” mają rozbudzić w młodych ludziach potrzebę i chęć kultywowania tradycji, odtworzenie i podtrzymywanie tradycyjnych form folkloru i sztuki ludowej. Mają też wzbudzić w dzieciach i młodzieży z Zespołu Szkół w Gilowicach zainteresowanie rodzimą tradycją oraz poznanie tradycyjnej kultury ludowej własnego regionu. Celem projektu jest również kształtowanie postaw dzieci i młodzieży, aby szanowały kulturę własnego regionu, rozbudzanie ich wyobraźni i ekspresji poprzez inspirację kulturą ludową oraz zachęcanie do twórczych poszukiwań poprzez różnorodne techniki – wylicza prezes Anna Satława.
Rezultatami, które chce osiągnąć Stowarzyszenie, to nabycie przez młodych ludzi świadomości skąd się wywodzą oraz jak mają kultywować tradycje swojej Małej Ojczyzny. To także pogłębienie znajomości kultury, zwyczajów, tradycji, strojów regionu oraz zwiększenie integracji międzypokoleniowej i poczucia przynależności do regionu.
– Ma to być i alternatywa na aktywnie spędzony wolny czas, niekoniecznie przy komputerze czy telefonie – dodaje prezes Anna Satława.
A jak to będzie wyglądało w praktyce?
Warsztaty „Po nasymu” prowadzone będą w gwarze górali żywieckich przez językoznawcę, autora książek o tematyce góralskiej i w gwarze góralskiej, członka Oddziału Górali Żywieckich Związku Podhalan. Dzięki tym spotkaniom uczniowie dowiedzą się o gwarze, słownictwie, najczęściej popełnianych błędach w rozmowach i wypowiedziach, a także o strojach górali żywieckich.
Na warsztatach kulinarnych uczestnicy przygotują proste potrawy regionalne pod nadzorem pań z Koła Gospodyń Wiejskich. Przy tej okazji młodzież pozna charakterystyczne potrawy z Żywiecczyzny.
W trakcie warsztatów rękodzielniczych będą zajęcia z bibułkarstwa, a także z szydełkowania i wyszywania, pod czujnym okiem fachowców.
Uczestnicy będą mieli możliwość udziału w warsztatach wyjazdowych do Żywieckiego Parku Etnograficznego w Ślemieniu i do Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej. W skansenach wezmą udział w warsztatach „Od ziarna do chleba”, gdzie zobaczą jak w przeszłości piekło się czarny chleb począwszy od mielenia zboża na żarnach poprzez wyrabianie ciasta na chleb, wypiek i przygotowywanie placków pszennych, tzw. moskoli, pieczonych na płycie pieca węglowego.
Z kolei warsztaty „Jak to z lnem było” będą dotyczyć uprawy lnu i jego wykorzystania, np. wytłaczania z nasion lnu oleju domowego. Nie zabraknie i warsztatów „Dzieciństwo moich dziadków”, gdzie edukatorzy przedstawią jak wyglądało życie w dawnej wsi.
Efektem warsztatów i wyjazdów będą dwa konkursy. Plastyczny dotyczyć będzie „Stroju górali Beskidu Żywieckiego” i zostanie on adresowany do młodszych dzieci z klas I-IV. Z kolei w literackim „Kuknijcie po nasymu” zadaniem uczniów z klas V-VIII będzie napisanie wiersza lub prozy w gwarze.
Cały projekt zostanie podsumowany w drugiej połowie października w Zespole Szkół w Gilowicach lub w sali Gminnego Ośrodka Kultury w Gilowicach. Podsumowanie zostanie połączone z wystawą prac plastycznych, odczytaniem najciekawszych prac literackich i rozdaniem nagród w konkursach.
***
Projekt „W kręgu tradycji, kultury naszego regionu” realizowany jest od 15 kwietnia 2021 roku do 15 października 2021 roku. Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „EtnoPolska 2021”. Kwota dofinansowania wynosi 24 000 zł, a całkowity koszt zadania to 29 300 zł.
