Posiadając dom, chcąc go posiadać lub unowocześnić, warto przyjrzeć się ofercie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Dzięki nieocenionemu wsparciu Funduszu, możemy m.in. dokonać termomodernizacji czy rozwiązać problemy z kanalizacją.
– 2025 rok będzie bardzo aktywny pod kątem naszych działań. Zachęcamy mieszkańców, aby na bieżąco śledzili naszą stronę internetową, profile w mediach społecznościowych oraz kontaktowali się z Funduszem telefonicznie czy też poprzez nasz oddział w Bielsku-Białej. Staramy się odpowiadać nie tylko na potrzeby środowiska, ale całego naszego społeczeństwa – mówił niedawno w studiu Beskidzkiej TV Mateusz Pindel, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Fundusz realizuje mnóstwo programów, a poniższe to tylko część tych, z których mogą korzystać mieszkańcy województwa śląskiego.
Czyste Powietrze
O Programie Czyste Powietrze słyszał już chyba każdy, bowiem daje ogromną szansę na tanie, nowoczesne i ekologiczne ogrzewanie naszego domu. Przekonało się o tym tysiące mieszkańców Podbeskidzia. – Program Czyste Powietrze funkcjonuje już od 2018 r. Ponad 141 tys. wniosków wpłynęło do naszego Funduszu na niebagatelną kwotę 3,77 mld zł. Z naszego regionu wpłynęło już ponad 21 tys. wniosków. Najbardziej aktywni są mieszkańcy powiatu żywieckiego, którzy złożyli ponad 7,3 tys. wniosków. Z powiatu bielskiego mieliśmy blisko 5,8 tys. wniosków, z powiatu cieszyńskiego – prawie 5,5 tys., a z miasta Bielsko-Biała – 2,6 tys. To cieszy, bo jakość powietrza w województwie znacznie się poprawiła – wylicza prezes WFOŚiGW w Katowicach.
Ostatnio głośno było o problemach związanych z realizacją programu. Meandra wyjaśnia prezes: – Pokutuje stwierdzenie, że program został wstrzymany. 28 listopada wstrzymany został nabór nowych wniosków, ale sam program nadal trwa. Wnioski, które wpłynęły do Funduszu do tego dnia, w dalszym ciągu są oceniane i procedowane. Wnioski o płatność, rozliczające inwestycje, które nasi mieszkańcy zrealizowali w ramach programu, są rozliczane, a środki wypłacane – tłumaczy Mateusz Pindel. Niestety, nabór wniosków wstrzymano, ponieważ pojawiały się nieuczciwe praktyki na bardzo dużą skalę. – Były firmy, które oszukiwały najuboższych. Naganiacze obiecywali pełną termomodernizację, montaż paneli fotowoltaicznych i pomp ciepła twierdząc, że mieszkańcy nie będą już musieli płacić za energię elektryczną. Tak naprawdę nie sprawdzali efektywności energetycznej budynków, co kończyło się potem „rachunkami grozy”. My, jako instytucja publiczna, musimy dbać o racjonalność wydatkowania tych środków oraz patrzeć na interes naszych mieszkańców. Trzeba więc było uszczelnić program i dostosować zapisy tak, by chronić naszych beneficjentów – wskazuje szef Funduszu. Program wrócił 31 marca. – Nieprawdą więc było, że program nie wróci i że nie ma na niego pieniędzy. Co więcej, nie ograniczamy się tylko do tego. W grudniu została uruchomiona czwarta część programu Czyste Powietrze dla powodzian. 300 mln zł przekazano z programu Feniks do czterech województw, w tym naszego. Złożone przez mieszkańców wnioski oceniamy w ciągu 14 dni. Chcemy jak najszybciej przekazywać środki na wymianę źródła ciepła u osób, które dotknęła tragedia – przybliża prezes.
Od 7 marca gminy mogą zgłaszać się do WFOŚiGW do pełnienia zadań operatorów w programie Czyste Powietrze. Gminy, które podejmą się roli operatora programu, otrzymają dodatkowe 1700 zł za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania. Operator programu Czyste Powietrze zapewni uczestnikom pełne wsparcie – od momentu podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez cały proces inwestycyjny, aż do zakończenia projektu i rozliczenia dotacji. Dzięki przystąpieniu do programu operatorów, gmina zapewnia mieszkańcom możliwość pozyskania najwyższego wsparcia w programie oraz prefinansowania. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przeznaczył na finansowanie operatorów w 2025 roku ponad 40 mln zł.
– Jednym z priorytetów nowego programu Czyste Powietrze, który zapewnia dofinansowanie do termomodernizacji domów i wymiany pozaklasowych kotłów grzewczych, jest ukierunkowanie pomocy na osoby zagrożone ubóstwem energetycznym. To dla nich wprowadzamy system operatorów, którzy pomogą przejść przez cały proces pozyskiwania i rozliczania dotacji. Rola gmin jako operatorów jest kluczowa, bo to one są najbliżej mieszkańców i posiadają wiedzę, kto najbardziej potrzebuje tej pomocy – mogą zachęcić do skorzystania z dotacji, a jednocześnie chronić mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami – mówi Robert Gajda, zastępca prezesa NFOŚiGW.
Kanalizacja
Kanalizacja nie wszędzie dociera, ale tutaj Fundusz też czasem wyciąga pomocną dłoń. – Tworząc naszą strategię na lata 2025-28 wsłuchiwaliśmy się w głos wszystkich grup społecznych i jednym z takich działań, wymagających uruchomienia środków dla samorządów, była kwestia przydomowych, biologicznych oczyszczalni ścieków. To też kwestia tworzenia kanalizacji poza aglomeracjami, bowiem nie na wszystko można było pozyskiwać środki europejskie. Słuchaliśmy głosu samorządów i tutaj bardzo aktywny był burmistrz Czechowic-Dziedzic Marian Błachut, zwracając uwagę na te kwestie. I właśnie nabór, w ramach Programu Gospodarki Ściekowej poza Obszarem Aglomeracji, który prowadzony jest od 17 lutego, obejmuje przydomowe oczyszczalnie, kanalizację poza aglomeracjami oraz przyłącza. Co najważniejsze, wnioski składają samorządy, a później mieszkańcy mogą za ich pośrednictwem realizować te zadania. Z kolei mieszkańcy tych gmin, które nie złożyły wniosku, będą mogli to zrobić bezpośrednio u nas – zachęca do zapoznania się z tą formą wsparcia prezes Mateusz Pindel.
Rodzaje przedsięwzięć, które obejmie program, uszczegóławiając, to: budowa przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków (PBOŚ) o przepustowości do 50 RLM, oczyszczających ścieki bytowo-gospodarcze na terenie nieruchomości ujętych w lokalnych programach gospodarki ściekowej, budowa, rozbudowa lub modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej oraz lokalnych oczyszczalni ścieków dla budynków, osiedli mieszkaniowych oraz małych miejscowości o zwartej zabudowie, budowa podłączeń budynków do kanalizacji sanitarnej w systemie kanalizacji grawitacyjnej, ciśnieniowej, podciśnieniowej. Warunki dofinansowania są następujące: do 100 proc. kosztów kwalifikowanych zadania, w tym 50 proc. kosztów kwalifikowanych w formie dotacji, a 50 proc. kosztów kwalifikowanych w formie pożyczki. Zakres rzeczowy objęty wnioskiem o dofinansowanie nie może być jednak przedmiotem dofinansowania w jakimkolwiek innym wniosku (w tym we wniosku składanym przez innego wnioskodawcę). Wnioski wraz z załącznikami należy składać w siedzibie Funduszu w Katowicach w terminie do 30 czerwca 2026 roku. Fundusz zastrzega sobie jednak prawo do wstrzymania lub wcześniejszego zakończenia naboru.
Usuwanie azbestu
Wielkim zainteresowaniem cieszy się program usuwania azbestu. Warto pozbyć się tego niebezpiecznego materiału tym bardziej, że w sfinansowaniu tego przedsięwzięcia pomoże nam Fundusz, a dokonamy tego za pośrednictwem swojej gminy. – Niestety, dużo azbestu jeszcze u nas pozostało. Jednak dzięki środkom z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w ciągu ostatnich dwóch lat udało się unieszkodliwić ponad 1,1 tys. ton azbestu. Samorządy mogą wnioski w tej sprawie składać do 30 kwietnia – informuje prezes WFOŚiGW.