Co może powstać dzięki z ekonomii społecznej? – przykład działalności Śląskiej Fundacji Błękitny Krzyż
Adam nie wiedział, co będzie, kiedy opuści zakład karny. Miał za sobą lata trwania w nałogu; uzależnienie od narkotyków zbierało swoje żniwo. Od okresu bezdomności, przez popełnienie przestępstw, aż do zakładu karnego. Dziś wie, że być może to miejsce i decyzje tam podjęte uratowały mu życie. Na szczęście miał plan na “po wyjściu”. W więzieniu dowiedział się o Śląskiej Fundacji Błękitny Krzyż i prowadzonym przez nią Ośrodku Readaptacyjnym. Postanowił spróbować odnaleźć siebie właśnie w tej placówce. Za tą decyzją poszły kolejne – terapia uzależnień, odnowienie kontaktu z rodziną, zrobienie prawa jazdy, podjęcie pracy w Przedsiębiorstwie Społecznym. W tej historii nie zawsze było łatwo. Przeszłość czasami pukała do drzwi. Uczył się radzić sobie z chęcią zażycia narkotyków, z rozwiązywaniem problemów na trzeźwo. Nie było łatwo otworzyć się na pomoc i zaufać…
Adam jest jedną z kilku osób, które są pracownikami Przedsiębiorstwa Społecznego Śląska Fundacja Błękitny Krzyż.
Co to właściwie oznacza? Skąd Przedsiębiorstwo Społeczne?
Ekonomia społeczna to działalność dla wspólnego dobra. Choć formalna ustawa o ekonomii społecznej została uchwalona w 2022 r., idea oddziaływania prospołecznego przyświeca Śląskiej Fundacji Błękitny Krzyż od czasu jej powołania. Ekonomia społeczna wspiera osoby napotykające życiowe wyzwania. Od prawie 30 lat pracujemy w Fundacji z osobami uzależnionymi i ich bliskimi, a także z osobami w kryzysie bezdomności, opuszczającymi zakłady karne i innymi znajdującymi się w tzw. życiowym dołku. Realizujemy granty z Ministerstwa Sprawiedliwości, Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (np. Skierowane do osób z uzależnienie od czynności oraz ich bliskim), a także zagraniczne (w ostatnim czasie były to Life Skills z International Blue Cross – program profilaktyczny dla uczniów uczący między innymi rozwijania umiejętności związanych z funkcjonowaniem społecznym i komunikacją, radzeniem sobie z emocjami czy stresem oraz krytycznym i kreatywnym myśleniem, co jest kluczowe w wspieraniu psychicznego dobrostanu oraz zapobieganiu uzależnieniom). Aktualnie, wraz z organizacjami Błękitnego Krzyża z Finlandii, Danii i Rumunii, oczekujemy na ogłoszenie wyników grantu unijnego dotyczącego świadomości oraz poszanowania praw osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (CERV).
Śląska Fundacja Błękitny Krzyż od 2024 r. posiada status Przedsiębiorstwa Społecznego. Oznacza to, że dzięki środkom europejskim, którymi w ramach projektu dysponuje Bielskie Centrum Przedsiębiorczości, możemy dać pracę tym, którzy w życiu mieli trudniej i wspierać ich w różnych przestrzeniach. Trzy spośród nich są dla nas najważniejsze: wsparcie psychologiczno-terapeutyczne, rozwój kompetencji społecznych oraz nauka praktycznych zawodów (budowlaniec, ogrodnik; w przyszłości myślimy również o działce kulinarnej). Każda osoba zatrudniona w Przedsiębiorstwie Społecznym realizuje tzw. Indywidualny Program Reintegracji. W ramach IPR można uczyć się kompetencji miękkich (terapia uzależnień, praca nad własnym lękiem, stresem, szukanie motywacji, sensu życia well-being czy life-balance) oraz nauczyć się kompetencji twardych (np. zrobienie prawa jazdy, nabycie kwalifikacji operatora wózków widłowych, kurs pilarz-drwal, SEP itp.)
Wróćmy na chwilę do Adama, by zobaczyć, że reintegracja to nie tylko podjęcie pracy. To również budowa relacji społecznych, budowanie swojego poczucia ludzkiej godności, umiejętności radzenia sobie z problemami. Adam ukończył pełen program terapii uzależnień, ma za sobą 1,5 roku pracy nad sobą, odnowił kontakt z rodzeństwem, zaczyna tworzyć związek. Adam dziś jest pracownikiem Śląskiej Fundacji Błękitny Krzyż. Razem z innymi osobami wyuczył się praktycznego fachu, budując nową poradnię leczenia uzależnień. Przy ul. Bystrzańskiej 51a w Bielsku-Białej powstaje nowa placówka dla osób uzależnionych i ich bliskich. Dzięki zatrudnieniu pracownicy zdobywają również umiejętności w zakresie współpracy w grupie, pielęgnują punktualność, systematyczność, wykonują fach zgodnie ze sztuką. Po kilku miesiącach przygotowań pod okiem ergoterapeuty, Adam i jego koledzy budowlańcy podjęli działania na rynku zewnętrznym, aby nasze Przedsiębiorstwo Społeczne stało się rentowne.
Adam realizuje się zawodowo w ramach zatrudnienia. Okazał się dokładnym, rzetelnym i odpowiedzialnym pracownikiem, dlatego część swego czasu wolnego poświęca jako wolontariusz na rzecz nowych mieszkańców Ośrodka Readaptacyjnego (na razie niezatrudnionych), ucząc ich murarki czy kafelkowania. I właśnie na tym polega ekonomia społeczna – by wspólnie budować lepszy świat dla drugiego człowieka, poprzez tworzenie miejsc pracy, współdziałanie i otwieranie przed daną osobą drzwi do samorozwoju. Nasz model pracy można opisać słowami: trzeźwość, dom, praca, bezpieczny powrót. Ze szczerym uśmiechem mówi się u nas o ekonomii społecznej: ES – dla dobra YESt.
Opr. Karolina Wychowaniak-Gąsior
Tegoroczna działalność ekonomii społecznej prowadzonej przez Fundację została wsparta dofinansowaniem z Funduszy Pracy w ramach programu “Warto być Przedsiębiorstwem Społecznym!” na lata 2023-2025. Edycja 2025.
