Jak w praktyce działa spalarnia odpadów (ITPO)? Jak wpisuje się w miejski system zagospodarowania odpadów komunalnych? Jakie korzyści przynosi mieszkańcom i, wreszcie, czy to jest bezpieczne i nie wiąże się z uciążliwościami dla środowiska i sąsiadów?
To najważniejsze pytania, które towarzyszyły uczestnikom wizyty studyjnej w Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku. We wtorek, 28 lutego, pojechali tam radni miejscy, przedstawiciele rad osiedli, pracownicy Urzędu Miejskiego oraz Zakładu Gospodarki Odpadami. – Chcieliśmy z bliska przyjrzeć się tego typu instalacjom, poznać mechanizm działania, korzyści i ewentualnie problemy, jakie wiążą się z jej funkcjonowaniem – tłumaczy Joanna Siwek-Drużba z Działu Informacji i Edukacji Ekologicznej ZGO w Bielsku-Białej, które zorganizowało wyjazd.
Dlaczego Białystok?
Działający tutaj już od 7 lat Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych to instalacja wielkością zbliżona do tej planowanej w Bielsku-Białej. Również tutaj kilka lat temu planom jej uruchomienia towarzyszyły obawy i wątpliwości. Dziś w Białymstoku mało kto już o tym pamięta, a funkcjonująca spalarnia kompletnie zmieniła system gospodarki odpadami komunalnymi. – Dzięki spalarni pozbywamy się odpadów, które dotychczas trafiały na składowiska – podkreśla Zbigniew Gołębiewski, Rzecznik Prasowy ZUOK w Białymstoku. – Spalarnia pełni również, a może nawet przede wszystkim, funkcję nowoczesnej elektrociepłowni – tyle że nie spalamy tutaj węgla, gazu, czy biomasy, ale właśnie odpady komunalne – coś, czego do tej pory nie dało się w żaden sposób wykorzystać.
Efektywność – ważna rzecz
ZUOK produkuje w ciągu roku od 44 do 50 tys. MWh energii elektrycznej, która trafia do sieci przesyłowej. Jest również ważnym źródłem ciepła systemowego, które zasila miejską sieć ciepłowniczą i pokrywa nawet do 10 proc. rocznego zapotrzebowania Białegostoku. Różnica miedzy spalarnią a elektrociepłownią jest również taka, że elektrociepłownia musi za paliwo zapłacić. W spalarni natomiast to dostawca płaci za dostarczone paliwo. To między innymi dlatego w Białymstoku mieszkańcy mają jedne z najniższych stawek za odbiór odpadów.
Czy to bezpieczne dla środowiska?
Na tym różnice między spalarnią a elektrociepłownią się nie kończą. Normy dotyczące zanieczyszczeń emitowanych przez spalarnie odpadów komunalnych są jeszcze bardziej restrykcyjne, niż w przypadku innych instalacji wytwarzających energię. Zbigniew Gołębiewski przekonuje, że dla spalarni, wyposażonej w nowoczesną instalację oczyszczania spalin spełnienie tych wymogów nie stanowi problemu. – Nasza instalacja nawet nie zbliża się do górnych granic norm, które są określone prawem. ZUOK wyposażony jest w system stałego monitoringu spalin, który przez 24 godziny na dobę kontroluje to, co wylatuje przez komin. Dostęp do tych danych online – na bieżąco i historycznie – ma Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Wyniki nie budzą zastrzeżeń.
Andrzej Kubica, Przewodniczący Rady Osiedla w Mikuszowicach Krakowskich przyznaje, że to, co zobaczył w Białymstoku zrobiło na nim dobre wrażenie: – Szczególnie przemawia fakt, że inwestycja, która kilka lat temu budziła społeczne obawy, dziś nie nastręcza mieszkańcom żadnych problemów. Większość z nich nawet nie wie, że taka instalacja u nich funkcjonuje – dodaje.
Spalarnia w Białymstoku – sonda uliczna
Kolejne ITPO są w planach
Koszt budowy zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej wyniósł 393 mln zł. Oprócz budowy spalarni objął on również modernizację i rozbudowę instalacji związanej z odzyskiem odpadów w Hryniewiczach. Z tej kwoty 210 mln zł stanowiła dotacja z programu Infrastruktura i Środowisko. Z kolei 155 mln zł, to preferencyjna pożyczka z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Warto podkreślić, że na koniec 2022 roku w ramach ostatniego naboru do NFOŚIGW wpłynęło blisko 78 wniosków o wsparcie budowy kolejnych tego typu inwestycji w Polsce. Dofinansowanie otrzyma połowa z nich.
Obecnie w naszym kraju funkcjonuje zaledwie 9 instalacji termicznego przekształcania odpadów. W Europie, jest ich nad 500. Niektóre z nich zlokalizowane są blisko lub w samych centrach miast. To możliwe, gdyż wbrew niektórym obiegowym opiniom nie generują one uciążliwości zapachowych. W Wiedniu – przypominająca galerię sztuki czy nowoczesne muzeum – spalarnia jest atrakcją turystyczną. Uznany za najlepszy na świecie budynek – zakład w Kopenhadze jest zakończony stokiem narciarskim, szlakiem turystycznym i ścianą wspinaczkową.
W jaki sposób spalarnia w Białymstoku wpisuje się w kompleksowy system gospodarki odpadami?
Materiał został opłacony przez Zakład Gospodarki Odpadami w Bielsku-Białej.
