Minęły trzy lata od kiedy władze perły Beskidów zakupiły od krewnych zmarłego w 2020 roku i związanego z Wisłą pisarza Jerzego Pilcha jego dom rodzinny. Nieco później pojawiły się pomysły na rozwój i wykorzystanie tego miejsca. Sprawdziliśmy, jak sytuacja wygląda obecnie.
Dom rodzinny pisarza znajduje się blisko centrum Wisły, na Parteczniku. O ile w momencie zakupu nie mówiło się wiele o przeznaczeniu tego obiektu, o tyle jakiś czas później pojawiły się rozmaite, często daleko idące plany. Przez te rozmaite plany zresztą nowy zakup określany był umownie „Domem Jerzego Pilcha”, gdyż przy nieznanym jeszcze ostatecznym przeznaczeniu trudno było o oddającą to przeznaczenie nazwę. Niemal pewne było natomiast, że będzie to miejsce pamięci Jerzego Pilcha i miejsce związane z literaturą. Nieco później zaczęto określać je domem pracy twórczej. Wiadomo też było, że kiedyś stanie się centralnym punktem Festiwalu Granatowe Góry. W kolejności jeszcze następnej pojawiły się koncepcje, żeby współprowadzącym tę przyszłą instytucję uczynić Województwo Śląskie, a nawet urządzić tam centrum języków województwa śląskiego.
Plany to jedno, a życie to drugie. Bo jak nietrudno się domyśleć – potrzebny też był i wciąż jest remont tego budynku oraz przebudowa, czyli dostosowanie go do nowych funkcji i realiów. A te sprawy wymagają oczywiście środków finansowych, które władze miasta musiałyby znaleźć lub pozyskać. Ten koszt szacowano wstępnie na około 1,8 mln zł. Na przestrzeni lat w tym temacie prowadzono więc działania wielotorowe, od szukania pieniędzy na remont i koncepcji ostatecznego kształtu – dosłownego i przenośnego – po współpracę z sejmikiem wojewódzkim i tworzenie statutu. O ile zatem na dziś całość jest bliżej finalizacji? Jak się okazuje, nie zapadły jeszcze ostateczne decyzje co do wizerunku omawianej placówki, natomiast ustalona została jego pełna nazwa.
– Obecnie trwa opracowywanie ostatecznej koncepcji, dotyczącej wyglądu i funkcji Domu Pracy Twórczej im. Jerzego Pilcha. Finalne decyzje w sprawie jego wyglądu jeszcze nie zapadły, a proces ten wymaga szczegółowych analiz. W całości wiąże się on ze zmianą charakteru budynku na publiczny, czyli ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego, co będzie czasochłonne. Po zakończeniu etapu projektowania i pozyskania wymaganych zgód zostaną podjęte działania zmierzające do pozyskania środków na tę inwestycję – mówi włodarz Wisły Tomasz Bujok.
Końcem 2024 roku natomiast została powołana instytucja kultury współprowadzona przez miasto Wisłę i Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego pod nazwą właśnie „Dom Pracy Twórczej im. Jerzego Pilcha”.
– Jest to o tyle istotne, że Wisła stała się najmniejszą miejscowością w województwie śląskim, w której funkcjonuje instytucja kultury współprowadzona przez Urząd Marszałkowski. To potwierdza rangę tego przedsięwzięcia i jego znaczenie dla lokalnej oraz regionalnej kultury – dodał Tomasz Bujok.
Jak dalej przekazał burmistrz, obecnie pracownicy instytucji intensywnie przygotowują ją do pełnego funkcjonowania. W ramach działań organizują piątą edycję Festiwalu Słowa im. Jerzego Pilcha Granatowe Góry, która w tym roku odbędzie się w dniach 29 maja – 1 czerwca. Planują też inne wydarzenia kulturalne oraz pracują nad publikacją, która zostanie wydana jeszcze w tym roku.
Porządkując nieco fakty – w dalszym ciągu prowadzone są równolegle starania i działania. Najpierw trzeba wprowadzić zmiany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, by myśleć dalej o remoncie, a więc pieniądzach na niego i ostatecznym wyglądzie. Sam budynek jednak w jakimś stopniu jest już wykorzystywany. Dalsze działania są zresztą o tyle łatwiejsze, że w ubiegłym roku uchwalono statut Domu Pracy Twórczej im. Jerzego Pilcha. Jak można w nim przeczytać, „celem działalności Domu Pracy Twórczej jest upowszechnianie wiedzy o Jerzym Pilchu – polskim pisarzu, publicyście, felietoniście, dramaturgu i scenarzyście filmowym, laureacie licznych, prestiżowych nagród”. Do zadań placówki należą zaś: organizowanie festiwalu „Granatowe Góry”, prezentacja i konserwacja pamiątek po pisarzu, prowadzenie działalności wystawienniczej i wydawniczej, udostępnianie domu do zwiedzania, tworzenie warunków do wykonywania pracy twórczej, organizowanie wydarzeń z różnych dziedzin kultury. Nie ma w nim zapisu o tym, by „dom Pilcha” miał być też ośrodkiem języków województwa śląskiego, jak wstępnie proponowano w zeszłym roku.
Jak dowiedzieliśmy się w Urzędzie Miejskim w Wiśle, obecnie Dom Pracy Twórczej im. Jerzego Pilcha jest zarządzany przez Wiślańskie Centrum Kultury
