Rozwody w Polsce – statystyki i przyczyny

Współczesne społeczeństwo charakteryzuje się wzrostem liczby rozwodów na całym świecie, w tym w Polsce. Istnieje wiele czynników, które wpływają na tę tendencję. W Polsce, oprócz problemów finansowych i napięć w związku, do wzrostu liczby rozwodów przyczynia się także zmiana kulturowa, która ma miejsce od kilku dekad. Wraz z upadkiem reżimu komunistycznego i wejściem Polski do Unii Europejskiej, zmianie uległy normy społeczne i rodzina przestała być jedynym modelem życia.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 1980 r. w Polsce odnotowano 39 833 rozwody. Dekadę później oraz w 2000 r. liczby te wynosiły odpowiednio 42 436 oraz 42 770. Z kolei w 2010 r. rozwiodło się już 61 300 par.

Według danych GUS, w 2019 r. orzeczono prawomocnie ok. 65 tys. rozwodów, z czego ok. 2 razy więcej rozwodów nastąpiło z powództwa żony (tj. 21 948 z powództwa męża oraz 43 393 z powództwa żony). Najwięcej rozwodów orzeczono w województwie mazowieckim (ponad 9 tys.), na drugim miejscu było województwo śląskie (prawie 8 tys.), na trzecim miejscu województwo dolnośląskie (ponad 6 tys.), następnie województwo wielkopolskie (prawie 6 tys.), łódzkie (prawie 5 tys.), małopolskie (prawie 5 tys.). Z kolei najmniejsza liczba rozwodów była w województwie świętokrzyskim – 1462 rozwody. Współczynnik rozwodów w Polsce w 2019 r. na 10 000 ludności wynosił 17,0. W przypadku miast powyżej 100 tys. mieszkańców, najwięcej rozwodów miało miejsce w Warszawie, na drugim miejscu była Łódź, na trzecim Wrocław, na czwartym Kraków, a na piątym miejscu Poznań.

Źródło- Kancelaria Adwokacka Kraków https://kancelariawojczuk.pl/specjalizacje/rozwody/

Z kolei w 2020 r. nastąpił spadek rozwodów w Polsce w stosunku do roku 2019 r., na co przede wszystkim miały wpływ pandemia COVID-19 oraz ograniczenia w funkcjonowaniu sądów, gdyż orzeczono ok. 51 tys. rozwodów, a współczynnik rozwodów na 10 000 ludności wyniósł 13,4. Najwięcej rozwodów orzeczono w województwie mazowieckim (ponad 8 tys.), na drugim miejscu było województwo śląskie (ponad 6 tys.), na trzecim miejscu województwo dolnośląskie (prawie 5 tys.), następnie województwo wielkopolskie (ponad 4 tys.), a na piątym miejscu było województwo małopolskie (prawie 4 tys.). Z kolei najmniejsza liczba rozwodów miała miejsce w województwie opolskim – 1089 rozwodów. Rozwody z powództwa żony stanowiły ok. 66% wszystkich rozwodów w Polsce. W przypadku miast powyżej 100 tys. mieszkańców, najwięcej rozwodów miało miejsce w Warszawie, na drugim miejscu był Wrocław, na trzecim Kraków, na czwartym Łódź, a na piątym miejscu Bydgoszcz.

W 2021 r. nastąpił wzrost liczby rozwodów w stosunku do poprzedniego roku, jednak i tak było ich mniej niż w 2019 r. – prawie 61 tys., a współczynnik rozwodów na 10 000 ludności wyniósł 16,0. Najwięcej rozwodów orzeczono w województwie mazowieckim (ponad 9 tys.), na drugim miejscu było województwo śląskie (ponad 7 tys.), na trzecim miejscu województwo wielkopolskie (ponad 5 tys.), następnie województwo dolnośląskie (ponad 5 tys.), a na piątym miejscu było województwo małopolskie (ponad 4 tys.). Podobnie jak w roku 2021, najmniejsza liczba rozwodów miała miejsce w województwie opolskim – 1335 rozwodów. Rozwody z powództwa żony również stanowiły ok. 66% wszystkich rozwodów w Polsce. W przypadku miast powyżej 100 tys. mieszkańców, najwięcej rozwodów miało miejsce w Warszawie, na drugim miejscu był Kraków, na trzecim Wrocław, na czwartym Łódź, a na piątym miejscu Poznań.

Źródła:

1. Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Demograficzny 2020, Warszawa 2020,
2. Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Demograficzny 2021, Warszawa 2021,
3. Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Demograficzny 2022, Warszawa 2022.

Przyczyny rozwodów mogą być różnorodne i złożone, jednak istnieje wiele wspólnych czynników, które przyczyniają się do rozpadu związku. Poniżej wskazano kilka najczęstszych przyczyn, które mogą prowadzić do zakończenia małżeństwa.

Brak komunikacji

Jedną z głównych przyczyn rozwodów jest brak komunikacji pomiędzy małżonkami. Kiedy nie ma dialogu, trudno jest rozwiązywać problemy i konflikty. Brak komunikacji prowadzi do frustracji i poczucia osamotnienia, co może prowadzić do odrzucenia i w konsekwencji rozwodu.

Niezgodność charakterów

Kolejną częstą przyczyną rozwodów jest niezgodność charakterów. W wielu przypadkach, przyszli małżonkowie szybko zakochują się w sobie, ale wkrótce po ślubie odkrywają, że mają odmienne poglądy na życie i różne cele, co często prowadzi do konfliktów i nieporozumień.

Zdrada

Zdrada jest jednym z najczęstszych powodów, dlaczego małżonkowie rozstają się. Zdrada narusza zaufanie, a trudno jest naprawić relację, która została poważnie nadszarpnięta. W wielu przypadkach zdrada jest wynikiem problemów w związku, takich jak brak komunikacji czy brak intymności.

Problemy finansowe

Brak stabilności finansowej i niezdolność do zaspokojenia potrzeb podstawowych, takich jak mieszkanie czy jedzenie, może powodować konflikty i stres, co prowadzi do niezadowolenia w związku.

Niezgodność w kwestiach wychowawczych

Kiedy para ma dzieci, to kwestie wychowania mogą stać się źródłem niezgody i konfliktów. Różnice w podejściu do wychowania dzieci, takie jak różnice w sposobie dyscyplinowania czy w wartościach moralnych, mogą prowadzić do nieporozumień.

Brak wsparcia emocjonalnego

Częstą przyczyną rozwodów jest brak wsparcia emocjonalnego. Ludzie z reguły potrzebują i zazwyczaj oczekują wsparcia emocjonalnego i zrozumienia od swojego partnera. Brak tego elementu może prowadzić do poczucia osamotnienia i niezadowolenia związku. Często w takiej sytuacji jedna osoba w związku może czuć, że jej potrzeby emocjonalne nie są spełniane, co prowadzi do rozwoju negatywnych emocji, takich jak jak złość czy rozczarowanie.

Różnice kulturowe i religijne

Kultura i religia mają wpływ na wiele aspektów naszego życia, w tym na wartości, tradycje i przekonania. Kiedy dwie osoby z różnych kultur lub religii decydują się na małżeństwo, mogą pojawić się różnice w podejściu do życia, co może generować konflikty.

Nadużywanie substancji psychoaktywnych

Nadużywanie substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol czy narkotyki, może prowadzić do konfliktów w związku i w konsekwencji do rozwodu. Uzależnienie od substancji może wpłynąć na zachowanie danej osoby, a także na jej relację z partnerem. Kiedy osoba uzależniona nie jest skłonna do podjęcia leczenia i nie chce zmienić swojego stylu życia, małżeństwo może się rozpaść.

Problemy zdrowotne

Problemy zdrowotne, zarówno psychiczne jak i fizyczne, mogą znacząco wpłynąć na jakość związków. Przewlekła lub nieuleczalna choroba oraz ciężki uraz mogą wpłynąć na sposób, w jaki para się porozumiewa, a także na ich codzienne funkcjonowanie. Kiedy jedna osoba w związku choruje, może to wpłynąć na jakość relacji małżonków.

Jak wskazano powyżej, przyczyny rozwodów są różnorodne i złożone. Nie ma jednego powodu, który decyduje o rozpadzie związku. Najczęściej przyczyny te wynikają z braku komunikacji, niezgodności charakterów, zdrady, problemów finansowych, problemów seksualnych, niezgodności w kwestiach wychowawczych, braku wsparcia emocjonalnego, różnic kulturowych i religijnych, nadużywania substancji psychoaktywnych oraz problemów zdrowotnych. Wiele z tych przyczyn jest ze sobą powiązanych i często prowadzi do napięć i konfliktów w związku. Ponieważ proces rozwodowy niejednokrotnie dostarcza wiele przeciwstawnych emocji i potrafi ciągnąć się latami, wiele osób decyduje się na profesjonalną pomoc prawną, korzystając z pomocy adwokata.