27 września rusza 33. już edycja Międzynarodowego Festiwalu Bez Granic. Przez przeszło tydzień w Cieszynie i Czeskim Cieszynie nie zabraknie wystaw, koncertów, spotkań i przede wszystkim spektaklów wystawianych przez międzynarodowe sławy. Warto więc już dziś zarezerwować sobie terminy w kalendarzu!
Oj, będzie się działo – przekonywali podczas konferencji prasowej 10 września organizatorzy kulturalnego wydarzenia. W ofercie przede wszystkim zwraca uwagę inauguracyjne przedstawienie 27 września o godz. 19.00 “Romeo i Julia”, czyli wspólny projekt Sceny Polskiej i Sceny Czeskiej teatru w Czeskim Cieszynie. I trzeba powiedzieć – to w historii obu miast pierwsza wspólna produkcja podjęta przez nadolziańskie teatry – Těšínské divadlo i Teatr im. Adama Mickiewicza. Szekspirowska opowieść o miłości z przeszkodami została przez reżysera Konrada Dworakowskiego i zespół realizatorów przefiltrowana przez doświadczenie mieszkańców podzielonego granicą Śląska Cieszyńskiego. – To stanowi ogromną metaforę. Mamy teatry, które są w remoncie, w budowie i mamy ten spektakl, który ma ambicję mówić o tym jak ważne są relację i ich budowanie. Mam poczucie, że w wielu warstwach ten projekt metaforyzuje istotną istotę bliskości – mówił Konrad Dworakowski, reżyser spektaklu i dodał, że spektakl dotyka tematów wszystkim bardzo bliskich. – Z obu stron jest chęć zrozumienia siebie, o czym właśnie jest ten spektakl. To wydaje mi się wspaniałe, przy tym właśnie, że kultura i język często są barierami, a jednocześnie wspólnie mamy głęboką wiarę, że język jest konstruktem i wierzymy, że gdy chcemy możemy się porozumieć, dogadać i zrozumieć. I to się właśnie dzieje, na poziomie tekstu gdy słyszę czeską wersję Szekspira odpowiadając polską, ale dzieje się to także na próbach gdy próbujemy dojść do tego, co się teraz de facto wydarzało na tej scenie, gdy szukamy, próbujemy zrozumieć swoje intencję i to właśnie nie na poziomie słowa, ale tego, co ktoś chce przekazać. To widzimy i czytamy z siebie – podkreślał Maciej Cempura, aktor. – To o czym jest spektakl jest także więc w naszej pracy – proces tworzenia idealnie splata się z nasza pracą sceniczną i tym, o czym będziemy opowiadać – dodał.
Niewątpliwie ciekawą propozycją jest także sztuka teatralna z Węgier, którą zobaczyć można 4 października o godz. 18.00. Jeden z najciekawszych i najbardziej oryginalnych niezależnych zespołów tego kraju, cieszący się międzynarodową sławą Maladype Színház z Budapesztu, pokaże w Cieszynie “Penelopiadę” według powieści Margaret Atwood. Autor przedstawienia Zoltán Balázs opierając się na niekonwencjonalnej dramaturgii, stworzył widowisko zachwycające wizualnie, wirtuozerskie aktorsko i wokalnie, poruszające, ale też… niepozbawione poczucia humoru. Odbiór spektaklu ułatwi tłumaczenie symultaniczne na język polski.
Polecić należy także spektakl “Zbrodnia i kara. Z powodu zbrodni Rosjan, których nie potrafimy zrozumieć” w reżyserii Jakuba Skrzywanka. Odbędzie się on 5 października o godz. 19.00. Scenariusz sztuki powstał na podstawie materiałów dokumentujących rosyjskie zbrodnie wojenne zgromadzonych przez ukraińskich dziennikarzy oraz na podstawie kolektywnych poszukiwań odpowiedzi na pytanie, co właściwie czujemy, widząc obrazy wojny. Kogo i jak ukarać za zbrodnie, czy wymierzenie sprawiedliwości w ogóle jest możliwe? Ile jeszcze musimy zobaczyć? Autor przedstawienia Jakub Skrzywanek jest jednym z najciekawszych i najodważniejszych reżyserów młodego pokolenia w Polsce.
Wielu miłośników sztuki z pewnością poruszy brawurowe przedstawienie zaplanowane na 30 września o godz. 18.00 “Kora. Boska” (Teatr Nowy Proxima, Kraków), które jest oparte na pomyśle jakby zaczerpniętym z ludowej opowieści. Kora po śmierci staje u wrót nieba, gdzie czekają na nią Trzy Maryjki i groteskowy Sąd Ostateczny. W spektaklu usłyszymy największe przeboje Maanamu śpiewane przez Katarzynę Chlebny.
A na tym teatralnych atrakcji nie koniec. Na widzów czekają m.in. “Falošná nota (Fałszywa nuta)”, “Žena filmového kritika”, “Alma Rosé” poświęcone postaci austriackiej skrzypaczki, która uwięziona w Auschwitz-Birkenau została tam dyrygentką obozowej orkiestry kobiecej czy muzyczno-teatralny performance Zorki Wollny “Polska : Česko. Sound match” realizowany przez artystkę z udziałem mieszkańców Cieszyna i Czeskiego Cieszyna (grupą czeską kieruje Martin Dytko). Twórcy festiwalu nie zapomnieli także o ważne dacie – setnej rocznicy śmierci klasyka literatury, Franza Kafki. I tak będzie okazja zobaczyć adaptację m.in. “Procesu” czy “Kafka. Komedia”.
Nie zapomniano także o najmłodszych. I tak spektakl “Franz a kavka” to niejedyna propozycja dla dzieci i młodzieży w tegorocznym festiwalu. 28 września o 16.00 dla maluchów liczących od 1 roku do 5 lat, przeznaczone jest “Tu TUTU” Teatru Sztuka Ciała z Warszawy – widowisko wyczarowane z tiulu, z zabawą sensoryczną i muzyką na żywo, tworzony przez aktorki-pedagożki: Agatę Brzozowską i Annę Ługowską. Inną atrakcję, 1 października o godz. 16.00 stanowi kameralne przedstawienie znanego na całym świecie czeskiego teatru Drak – grany równocześnie po czesku i ukraińsku wariant bajki o Czerwonym Kapturku zatytułowany “Červená Karkulka / Червона шапочка” – ułatwiający integrację najmłodszym dzieciom z Ukrainy w nowym środowisku (spektakl dla widzów wieku od trzech lat). Z kolei dla dzieci od lat 10 i młodzieży przeznaczony jest “Tajemniczy ogród” (reż. Justyna Sobczyk, Teatr Zagłębia w Sosnowcu) zachęcający do odkrywania barwnego, bogatego i różnorodnego krajobrazu – 2 października o 10.00. Do tej samej grupy widzów skierowany jest “Frankenstein”w Czeskim Cieszynie, na który zapraszamy 5 października na 16.00. Do najszerszych kręgów publiczności skierowany jest spektakl grany w plenerze 29 września o godz. 20.00 (dziedziniec cieszyńskiego Zamku), a zatytułowany “Pędy” – atrakcyjne wizualnie widowisko z udziałem roślin i z muzyką na żywo zrealizowane przez Teatr Sztuka Ciała.
Oczywiście nie samym teatrem będą oba miasta żyć. Nie zabraknie wystaw m.in. rzeźby “Jeźdźcy”, “Kafka na hranici” czy “Theatre.sk” przedstawiającą ważne postacie i wydarzenia, które kształtowały wyjątkowość oraz specyfikę narodową słowackiego teatru. Natomiast już w połowie września na ogrodzeniu Parku Pokoju w Cieszynie pojawią się plansze wystawy polskiej fotografii teatralnej – plon kolejnej edycji ogólnopolskiego konkursu organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Ważną częścią programu będą także koncerty muzyczne. I tak wystąpi piosenkarz Peter Linhart, który swój gatunek twórczości określa jako landscape folk oraz muzyczne spotkanie z kulturą czeską współtworzone przez zespół Chwila Nieuwagi i Kubę Blokesza z gościnnym udziałem Jiříego Krhuta. W programie piosenki z repertuaru czeskich artystów (od Jaromira Nohavicy przez Karela Kryla, Karela Plihala, zespół Čechomor aż po współczesne zespoły folk-rockowe: Poletime, Jelen, Raduza in.). Na widzów czekają także interesujące spotkania m.in. z Konradem Dworakowskim. – Inicjatywy kulturalne, czasem związane właśnie z instytucjami, są zależne od polityki i personaliów. My w każdej chwili możemy tego nie robić. I tego nie będzie. Jednak to robimy, ja już jestem siwy, a byłem najmłodszy w tym gronie, które to zaczynało. W życiu bym nie pomyślał, że po prostu tyle czasu będzie to mogło trwać. Myślę, że trwa to tak długo dzięki temu, że organizatorami są organizacje pozarządowe, ludzi dobrych woli, przy pomocy instytucji i władz miasta, sponsorów – mówił Janusz Legoń, dyrektor artystyczny festiwalu.
