Sekcja programowa 27. Przeglądu Filmowego Kino na Granicy „Zła pamięć” obejmie filmy z Polski, Czech i Słowacji oraz literaturę tego regionu.
– „Zła pamięć” to temat pojemny, oznacza zarówno konsekwencje oddziaływania historii na świadomość kolejnych pokoleń – a Polska jest pod tym względem szczególnie skażona neurozą złej politycznej pamięci – jak i pamięć w znaczeniu egzystencjalnym, emocjonalnym, która jako współautora cyklu, interesuje mnie najbardziej – zaznacza Łukasz Maciejewski, polski dyrektor programowy Kina na Granicy. – W ramach sekcji pokażemy kilka tytułów polskich twórców – w zdecydowanej większości będą to prawdziwe unikaty. Na przykład wczesne arcydzieło Krzysztofa Zanussiego – trzydziestominutową „Śmierć prowincjała” z 1965 roku, legendarnych „Robotników ’71”, dokument w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego i Tomasza Zygadły, oraz „Królową aniołów” Mariusza Grzegorzka z 1999 roku – barokowy, niespokojny, gęsty film o potędze podświadomości.
– Są to historie, które często wywołują sprzeczne emocje, zmuszają do refleksji nad własnymi kompleksami, motywami i sumieniem, a często ujawniają źródła społecznej lub indywidualnej agresji – dodaje. – Dzięki poruszającym narracjom filmowym zmierzymy się z kwestiami winy, odpowiedzialności i możliwości pojednania. W czasach, gdy na nowo dostrzegamy podziały w społeczeństwie, chcemy zmierzyć się z naszą przeszłością i doświadczeniami historycznymi. Spróbujemy pokazać ich oddziaływanie oraz to, jak wpłynęły na nas osobiście i zbiorowo. Dajemy w ten sposób widzom przestrzeń do refleksji i dyskusji na złożone tematy oraz szukania wspólnych odpowiedzi z różnych perspektyw. „Kto nie pamięta historii, skazany jest na jej ponowne przeżycie.” – ten znany cytat z George’a Santayany przypomina nam, w duchu naszej sekcji, że historia, czy to społeczna, czy indywidualna, ma fundamentalny wpływ na to, kim jesteśmy dzisiaj. W Cieszynie pokażemy wiele odnoszących się do tego filmów. Na przykład wybitną czeską „Noc panny młodej” Karela Kachyňy – o traumie kolektywizacji i zderzeniu duchowości z materializmem i „Cichy ból” Martina Hollý’ego ze Słowacji – spojrzenie na zbrodnie komunizmu, które dotknęły zwykłych ludzi.
Literatura na Granicy
– Temat pamięci, indywidualnej i zbiorowej, wyjątkowo często pojawia się w najnowszej środkowoeuropejskiej literaturze. Autorzy z Polski, Czech, Słowacji i Węgier otwierają na nowo bolesne tematy historyczne, dokonują gorzkich rozliczeń, pracują z traumą – zarówno osobistą, jak i narodową czy międzypokoleniową. Pokazują, jak przeszłość kształtuje nasze postawy dziś – mówi Anna Maślanka, członkini Rady Programowej Literatury na Granicy. – Dlatego w programie literackim tegorocznego Kina na Granicy przyjrzymy się temu, o czym w Europie Środkowej nie chcemy pamiętać oraz porozmawiamy o literackich sposobach oswajania złej pamięci. Do udziału zaprosiliśmy pisarzy, publicystów i tłumaczy, którzy odważnie podejmują tematy dotychczas przemilczane lub niewygodne, nierzadko wzbudzając swoimi dziełami burzliwe dyskusje.
