W naszym archiwum odnaleźliśmy stare zdjęcie przedstawiające kuracjuszy, lekarzy i pracowników Domu Zdrowia w Bystrej Śląskiej. Najbardziej eksponowane miejsce, w samym centrum fotografii, zajmuje wysoki, siwy i szczupły mężczyzna w zaawansowanym wieku. To Ignacy Daszyński.
Na zdjęciu uwieczniono także jego ówczesną żonę, Celinę Cecylię Kempner. Podpis głosi, że Daszyński ożenił się z nią 11 kwietnia 1935 roku. Zmarł rok później, 31 października. Zdjęcie musiało zatem powstać w tym czasie. Dzisiaj nikt już nie pamięta w jakich okolicznościach trafiło do redakcji, ale warto przypomnieć, dlaczego Daszyński przebywał w Bystrej.
Ignacy Daszyński urodził się w 1866 roku w Zbarażu, a zmarł właśnie w Bystrej, gdzie spędził ostatnie sześć lat życia. Był jednym z najważniejszych polityków XX-lecia międzywojennego, posłem na Sejm, premierem rządu lubelskiego, współzałożycielem Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej oraz tzw. Centrolewu (sojusz partii centrowych i lewicowych zawiązany w 1929 r). W czasie przewrotu majowego najpierw poparł Józefa Piłsudskiego, potem jednak przeszedł do opozycji. W latach 1928-1930 pełnił funkcję marszałka Sejmu.
Szlachetne zdrowie
W 1930 r. zdrowie odmówiło mu posłuszeństwa i musiał wycofać się z czynnego uprawiania polityki. Wtedy jeszcze sądził, że będzie to tylko chwilowa przerwa. Los postanowił jednak inaczej. W listopadzie zdobył mandat posła. 9 grudnia złożył poselskie ślubowanie, ale na zwołanym dzień później posiedzeniu Sejmu już się nie pojawił. Stanisław Kunicki, partyjny towarzysz i jednocześnie lekarz ftyzjatra (specjalista chorób górnych dróg oddechowych) zalecił Daszyńskiemu kurację w Bystrej. Ten chętnie się zgodził, tym bardziej, że już wcześniej dwukrotnie tam bywał.
Polityk dotarł do beskidzkiego uzdrowiska w lutym 1931 roku. Towarzyszyła mu Celina Cecylia, jego ówczesna towarzyszka życia. Daszyński dostał do dyspozycji pokój na parterze głównego pawilonu. Późniejsza pani Daszyńska zamieszkała w pobliskim hoteliku.
Ignacy Daszyński w Bystrej wypoczywał: spacerował po parkowych alejach i górskich szlakach, widywano go w bielskich kawiarniach czytającego gazety. Przywiózł ze sobą notatki do trzeciej części swoich „Pamiętników”. Korzystając z przerwy na podratowanie zdrowia miał zamiar podsumować w niej ostatnie 12 lat niepodległości. Nie zdążył tego zrobić. Stan jego zdrowia coraz bardziej się pogarszał. W 1935 roku odbyły się kolejne wybory do Sejmu. Daszyński nie wziął w nich udziału, po raz pierwszy od 1897 roku. W tym samym czasie wspomniany Stanisław Kunicki dostał pracę w Bielsku, jako lekarz Kasy Chorych. Po wyjeździe kompana z Bystrej polityk bardzo zaprzyjaźnił się z jego następcą, dr. Romualdem Pajerskim i jego żoną Marią. Uwielbiał też córeczkę doktorstwa – Bożenkę. Pewnego razu zabrał ją i jej matkę do kina do Bielska – na film z Shirley Temple. Towarzystwo pojechało na seans dorożką.
Nie taki młody pan
W 1934 zmarła żona Ignacego Daszyńskiego Maria Paszkowska. Były premier postanowił więc zalegalizować swój związek z Celiną Cecylią. Para pobrała się w kościele w Wilkowicach. To był Wielki Czwartek. Pan młody miał 68 lat, panna młoda 47. Dzieci Daszyńskiego ze związku z Marią – mieli trzech synów i dwie córki – nigdy nie zaakceptowały wybranki ojca. Obwiniali ją o rozpad małżeństwa rodziców.
W październiku 1936 r. Daszyński był już tak słaby, że nie opuszczał łóżka. Zmarł ostatniego dnia tego miesiąca, dokładnie o 2.14. Dzień później trumnę z jego ciałem przewieziono do Bielska i wystawiono w Domu Robotniczym przy ulicy 1 Maja. Następnie – 2 listopada – trumnę przewieziono do Krakowa. Tam również została wystawiona – w Domu Górników przy alei Krasińskiego. Ignacy Daszyński spoczął na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 3 listopada.
Co było przyczyną jego upadku na zdrowiu? Gruźlica zabiła jego brata i siostrę, więc on sam także mógł być wystawiony na działanie tej choroby.
Ostatnie lata politycznej działalności Daszyńskiego nie należały do najłatwiejszych, co także mogło zaważyć na jego ogólnej kondycji. Nie bez wypływu na nią pozostała zapewne biedna i głodna młodość późniejszego marszałka Sejmu. Podczas pobytu w Bystrej dały o sobie znać kłopoty z miażdżycą. Wiosną 1931 roku Daszyński przeszedł wylew krwi do mózgu. Ostateczną odpowiedź na zadane pytanie dałaby dokumentacja medyczna Ignacego Daszyńskiego, ale została zniszczona przez hitlerowców.
Celina Cecylia Daszyńska po śmierci męża wyjechała do brata mieszkającego w Łodzi. Często bywała jednak w Krakowie, aby zadbać o grób Daszyńskiego. Kiedy wybuchła druga wojna światowa przebywała w Paryżu. Zginęła w Warszawie zamordowana przez Niemców.
O bytności Ignacego Daszyńskiego w Bystrej przypomina pomnik odsłonięty w 1986 roku. Stoi na terenie dzisiejszego Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii.
Pisząc korzystałam z książki Walentyny Najdus „Ignacy Daszyński 1866-1936”.
W “centrum” fotografii jest szczupły, siwy pan w zaawansowanym wieku ale siedzi (nie wiadomo czy to jest centrum fotografii, raczej dolne centrum) i nie wiadomo czy jest wysoki. Na zdjęciu jest tak dużo osób stojących, że nie ma sensu wklejać opisu na maszynie bo nie wiadomo kto jest kto. Daszyński wygląda, że nie żył pod koniec z żoną skoro w odwodzie była przyjaciółka, a fe, nic dziwnego że dzieci nie zaakceptowały młodszego modelu.