Wielki Tydzień to ostatni tydzień czasu pasyjnego. Koncentruje on myśli wierzących wokół męki Jezusa Chrystusa, przypomina o zdradzie, upokorzeniu, bólu i śmierci Zbawiciela na krzyżu. Wielki Tydzień jest szczególnym okresem liturgicznym dla luteranów, a jego kulminacyjnym punktem jest najważniejsze ewangelickie święto – Wielki Piątek.
Obchodzony dzisiaj, Wielki Czwartek, to dzień ustanowienia przez Jezusa wieczerzy pańskiej. Luteranie wierzą, że komunia święta jest sakramentem, to znaczy ustanowionym przez Jezusa Chrystusa widzialnym znakiem niewidzialnej łaski Bożej.
– Sakrament ten jest nie tylko pamiątką śmierci Chrystusa, ale również zapowiedzią radości zmartwychwstania, szczególnym wniknięciem w Boże tajemnice, które dzięki ustanowieniu Chrystusa możemy rozważać i przyjmować dla naszego zbawienia. W komunii świętej Chrystus sam przychodzi w swoim ciele i krwi pod postaciami chleba i wina. Luteranizm od samego początku wierzy w realną i substancjalną obecność ciała i krwi Chrystusa w chlebie i winie. Zgodnie z ustanowieniem Chrystusa, komunia święta jest udzielana wszystkim wierzącym pod dwiema postaciami. Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce zaprasza do komunii świętej nie tylko ewangelików reformowanych i metodystycznych, z którymi jest w tak zwanej wspólnocie ambony i ołtarza, ale także wszystkich chrześcijan, którzy wierzą w realną obecność Chrystusa w sakramencie ołtarza – wyjaśnia Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska, rzecznik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, którego najwięcej członków mieszka na Śląsku Cieszyńskim.
Wielki Czwartek to radosny dzień w środku Wielkiego Tygodnia, dzień wdzięczności za ustanowiony przez Chrystusa sakrament. Barwą liturgiczną Wielkiego Czwartku jest biel – symbol czystości i niewinności. W tym dniu odprawiane są w parafiach luterańskich nabożeństwa popołudniowe lub wieczorne, podczas których wspomina się ostatnią wieczerzę, którą Jezus spożył z uczniami w Jerozolimie. W czasie nabożeństwa wielkoczwartkowego dzwony kościelne dzwonią po raz ostatni, a następnie milkną aż do Wielkanocy.
Wielki Piątek to pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa, dzień refleksji i zadumy pod krzyżem Zbawiciela. – Luteranie, podobnie jak wszyscy chrześcijanie w tym dniu, wspominają cierpienie i śmierć Jezusa Chrystusa, jego poświęcenie się dla ludzi. Bóg stał się człowiekiem, tak bardzo, że nawet doświadczył odrzucenia, cierpienia i umierania. Wielki Piątek to najważniejsze luterańskie święto, które koncentruje myśli wierzących na krzyżu Chrystusa. Ks. dr Marcin Luter w swojej teologii krzyża powiązał zwiastowanie krzyża z całą teologią chrześcijańską i domagał się interpretacji tradycji teologicznej w świetle śmierci Chrystusa. Nie oznacza to pominięcia wcielenia Syna Bożego i narodzin Jezusa czy też pomniejszenia znaczenia zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, lecz wskazuje na optykę, w jakiej powinny być ono postrzegane – tłumaczy Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska.
Atmosfera Wielkiego Piątku jest w kościele ewangelickim niepowtarzalna. To dzień wyciszenia i zatrzymania. Jest to związane z ewangelicką duchowością, która koncentruje się na wewnętrznym doświadczaniu i przeżywaniu Chrystusa w Słowie Bożym i sakramencie. W Wielki Piątek zazwyczaj odprawiane są dwa nabożeństwa ze spowiedzią i komunią świętą. W kościołach dominuje czerń, krzyż przesłonięty jest kirem na znak żałoby, a dzwony kościelne milczą. Liturgia ma charakter żałobny.
– W Wielki Piątek przystępuje się także do komunii świętej, gdyż właśnie w tym dniu sakrament ołtarza nabiera wyjątkowej treści przypominając o doskonałej i niepowtarzalnej ofierze złożonej przez Chrystusa na Golgocie, a także o realnej obecności Ukrzyżowanego pośród ludzi. W parafiach ewangelickich nie ma tradycji budowania brobu Pańskiego. Wielki Piątek dla luteran to dzień ustawowo wolny od pracy. W niektórych domach przestrzega się postu, rezygnuje się z oglądania telewizji, słuchania radia, korzystania z internetu – dodaje Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska.
Wielka Sobota podtrzymuje zadumę i wyciszenie Wielkiego Piątku, podkreślając spoczynek Jezusa w grobie. Dzwony w kościołach milczą. W Wielką Sobotę w niektórych parafiach są odprawiane krótkie nabożeństwa. Barwą liturgiczną jest czerń. Jest to dzień łączący gorycz i ból pamiątki śmierci Chrystusa z pełnym nadziei oczekiwaniem na radość Zmartwychwstania. W Kościele ewangelicko-augsburskim nie praktykuje się święcenia w kościołach pokarmów wielkanocnych. Natomiast w ewangelickich domach każdy pokarm i każdy posiłek, także ten świąteczny, poświęca się Słowem Bożym i modlitwą.
– Wielkanoc jest najradośniejszym świętem w roku kościelnym. Upamiętnia ono zmartwychwstanie Chrystusa, które jest zwycięstwem nad mocą śmierci. Radość ze zmartwychwstania Pańskiego niesie nam nadzieję życia wiecznego. Wielkanoc obchodzona jest w Kościele ewangelicko-augsburskim w ciągu dwóch dni: w niedzielę i poniedziałek. Wczesnym rankiem w Niedzielę Wielkanocną w niektórych parafiach odbywają się nabożeństwa rezurekcyjne. Przed południem odprawiane są nabożeństwa główne ze spowiedzią i Komunią Świętą. Kolorem liturgicznym jest biel. Ponownie rozbrzmiewają dzwony i radosne „Alleluja”. W Wielkanoc rodziny zasiadają do uroczystego śniadania. W zależności od regionalnych zwyczajów w ewangelickich domach spożywa się tradycyjne polskie potrawy wielkanocne. W Poniedziałek Wielkanocny luteranie ponownie gromadzą się na nabożeństwach i wspominają historię uczniów, którzy wracali z Jerozolimy do Emaus. Spotkanie ze zmartwychwstałym Jezusem, Jego wykład Słowa Bożego w drodze i łamanie chleba otworzyły uczniom oczy. W dni świąteczne luteranie starają się skupić na zwiastowaniu żywego Słowa Bożego oraz porządkowaniu własnego życia przed Bogiem i ludźmi – mówi Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska.
Z uwagi na sytuację pandemiczną nabożeństwa w Wielkim Tygodniu i podczas Wielkanocy odbywają się w reżimie sanitarnym. Niektóre parafie zdecydowały się odwołać nabożeństwa. Wiele parafii wprowadza dodatkowe nabożeństwa i zapisy. Niektóre rodziny gromadzą się na nabożeństwach domowych. Osoby, które pozostają w domach, mają możliwość uczestniczenia w nabożeństwach transmitowanych za pośrednictwem radia, telewizji i internetu. Komunia święta w nabożeństwach jest sprawowana z zachowaniem obowiązujących wytycznych. Wychodząc naprzeciw różnym potrzebom
duchowym, opierając się na zasadzie powszechnego kapłaństwa wynikającej z sakramentu chrztu świętego, dopuszcza się sprawowanie sakramentu komunii w domu.
