Marszałek zignorował, Ministerstwo się przyjrzało. Kiedy kotły do wymiany? Boje o przedłużenie terminów

Po tym, jak marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski nie zechciał się bliżej przyjrzeć wystąpieniu radnych powiatu żywieckiego Jacka Seweryna i miejskiego z Żywca Mariana Kastelika w sprawie tzw. uchwały antysmogowej, na polecenie premiera Mateusza Morawieckiego sprawę rozpatrzyło Ministerstwo Klimatu i Środowiska!

7 kwietnia 2017 roku ówcześni radni Sejmiku Województwa Śląskiego przyjęli jednogłośnie tzw. uchwałę antysmogową. Pojawiły się w niej zapisy m.in. o zakazie palenia w piecach mułem i wilgotnym drewnem. W uchwale zapisano też terminy wymiany pieców. I tak do końca 2021 roku trzeba było wymienić piece wyprodukowane w 2006 roku lub wcześniej. Do końca 2023 roku trzeba wymienić piece wyprodukowane w latach 2007-2012, do końca 2025 roku piece z okresu 2013 – do 31 sierpnia 2017, a do końca 2027 roku kotły klasy 3 i 4. Przypomnijmy, że w momencie podejmowania uchwały marszałkiem województwa śląskiego był Wojciech Saługa (obecnie poseł z PO), a za przyjęciem takich rozwiązań głosowali zarówno radni z PO, jak i z PiS, a także z PSL, SLD i Ruchu Autonomii Śląska. Chociaż przyjęto uchwałę antysmogową, były marszałek Wojciech Saługa i ówcześni radni nie zaproponowali konkretnego wsparcia dla mieszkańców przy wymianie pieców.

PRZETRWANIE, NIE EKOLOGIA

A życie pokazało, że z wymianą pieców nie jest tak prosto, jak wydawało się byłemu marszałkowi Wojciechowi Sałudze i ówczesnym radnym. Co prawda pojawiły się programy z dofinansowaniem na wymianę, ale to kropla w morzu potrzeb. Kłopot zaczyna się, gdy w budynku trzeba przez to jeszcze wymienić część instalacji grzewczej. I tu już niestety nie ma co liczyć na dofinansowanie. W ostatnich miesiącach zaczął się jeszcze problem z dostępnością do zakupu nowych pieców.

– Ludzi namawiano, by przechodzili na ogrzewanie gazem. Już pomijając to, że gaz drastycznie podrożał, to w dodatku zapowiedziano teraz, że za kilka lat przestanie być ekologicznym źródłem ogrzewania! Ale co najistotniejsze, w Katowicach czy Warszawie decydenci nie mają pojęcia, że większość gmin z Żywiecczyzny nawet nie ma dostępu do sieci gazowej! W wielu gminach Żywiecczyzny ludzie nie mają dużego pola manewru do ogrzewania swoich domów i w większości przypadków pozostaje im tylko węgiel! – mówią radni powiatu żywieckiego Jacek Seweryn i miejski z Żywca Marian Kastelik.

Jak podkreślają, w obecnej sytuacji dalsze wdrażanie uchwały antysmogowej z terminami jest nieracjonalne.

– Ludzie mają problem z zakupem opału na zimę. Nie dość, że ceny węgla znacząco wzrosły w tym roku, to dodatkowo jego ilość jest niewystarczająca. W tym roku ceny węgla za tonę wzrosły z 800-1000 zł do około 3 tys. zł, ale są też składy, w których kosztuje on 4 tys. zł. Co prawda spółki Tauron i Polska Grupa Górnicza uruchomiły możliwość zakupu węgla w niższej cenie, ale jest on bardzo utrudniony i niejednokrotnie trzeba miesiącami „polować” na jego zakup. A co mają powiedzieć ludzie starsi, którzy mają niskie emerytury i po opłaceniu rachunków często mają problem z zakupem lekarstw, a co dopiero z zakupem węgla lub wymianą pieca na bardziej ekologiczny według uchwały antysmogowej? Ludzie boją się, że nie kupią węgla na zimę i niejednokrotnie się zadłużają. Zrozumiałe zatem, że w przypadku braku opału, a w konsekwencji ciepła w zimie, w pierwszej kolejności nie będą myśleć o ekologii, tylko o przetrwaniu! – zaznaczają radni.

MARSZAŁEK NIEUGIĘTY

W sprawie przesunięcia terminów zawartych w uchwale antysmogowej radni napisali do marszałka Jakuba Chełstowskiego.

– Skoro podjęto uchwałę antysmogową, likwidując część dotychczasowych paliw wykorzystywanych do ogrzewania domów, to jakie rozwiązania zamiast kopciuchów, zgodnie z przyjętą uchwałą, proponuje dla mieszkańców Urząd Marszałkowski, by mogli oni wymienić na tanie ekologiczne, nowoczesne urządzenie grzewcze? Jakie proponuje alternatywne tanie ekologiczne paliwo? Dlaczego w uchwale nie wskazano tanich paliw ekologicznych oprócz nakazów i zakazów? – zapytali radni.

Odpowiedzi, w imieniu marszałka Jakuba Chełstowskiego, udzieliła Celina Swaczyna, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska, Ekologii i Opłat Środowiskowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w Katowicach.

– Poprawa jakości powietrza w województwie jest jednym z kluczowych wyzwań dla Zarządu Województwa. Zanieczyszczone powietrze bezpośrednio wpływa na jakość życia i zdrowie mieszkańców, powodując liczne zachorowania, a nawet zgony. Z przeprowadzonych analiz wynika, że największy wpływ na jakość powietrza mają indywidualne źródła spalania w gospodarstwach domowych (…) Z tego powodu niezbędne było wprowadzenie zmian prawnych w zakresie minimalnych wymagań jakościowych dla paliw stałych oraz standardów emisyjnych dla tego typu urządzeń. W tym celu uchwała antysmogowa wprowadza na obszarze województwa zakaz stosowania najbardziej szkodliwych paliw, a także obowiązek sukcesywnej wymiany instalacji (…) Przyjęte dla województwa śląskiego dokumenty strategiczne, w tym w szczególności Program ochrony powietrza, zakładają redukcję zanieczyszczeń powietrza i osiągnięcie dopuszczalnych poziomów do roku 2026. Analizy (…) jednoznacznie wykazały, że realizacja tego celu jest uzależniona od wykonania zapisów uchwały antysmogowej w obowiązującym kształcie. Mając zatem na względzie obecny stan jakości powietrza oraz jego wpływ na zdrowie i życie mieszkańców województwa śląskiego, nie planuje się zmian terminów wymiany (…) kotłów. (…) W kwestii dofinansowania w zakresie wymiany źródeł ciepła, istnieją różne możliwości jego uzyskania m.in. za pośrednictwem doradców energetycznych w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach (…) Ponadto można uzyskać dodatkowe fundusze w ramach wojewódzkiego, gminnego lub też miejskiego dofinansowania na ten cel. Wysokość dofinansowania zależna jest od indywidualnych warunków ustalanych przez daną gminę lub miasto – stwierdziła dyrektor Celina Swaczyna.

RADNI PISZĄ DO PREMIERA

Ale radni nie pozostawili tej odpowiedzi bez echa. Napisali do premiera Mateusza Morawieckiego, przedstawiając mu cały problem oraz wskazując m.in. na złą politykę energetyczną Polski i zbyt małe inwestycje energetyczne.

– Skoro działania Polski w zakresie ekologicznego pozyskiwania źródeł energii zostały rozciągnięte do 2040 roku, to dlaczego obywatele nie mają takiego przywileju, tylko muszą, według uchwały antysmogowej, wymieniać piece w szybszym terminie? Dodatkowo nie wiadomo, czy paliwo, które w tej chwili jest uważane za ekologiczne, na przestrzeni czasu okaże się jednak nieekologiczne. Rząd dał sobie czas na rozwój ekologicznego pozyskiwania energii, więc dlaczego nie dać takiej możliwości obywatelom, zwłaszcza w tych trudnych czasach? (…) W tej sytuacji, kiedy się wybiera pomiędzy bezpieczeństwem, a pewnymi wcześniej obowiązującymi przepisami, to należy je skorygować. Może władza samorządu nie rozumie wagi tego problemu, z jakim borykają się mieszkańcy małych miejscowości i dlatego nie zmienia przepisów? Prawo powinno jednoznacznie regulować sprawy Programu Czyste Powietrze, a wykonanie uchwały antysmogowej powinno być zawieszone do czasu ustabilizowania się sytuacji. To samorządy, w ramach Programu Czyste powietrze, namawiały na wymianę pieców, a obecnie nie potrafi ą odpowiedzieć na pytanie, jakie ogrzewanie zastosować, by służyło na klika lat z dostępem do taniego paliwa! – napisali m.in. radni, którzy przytoczyli także słowa Piotra Müllera, rzecznika prasowego rządu, mówiącego, że samorządy mają swoje możliwości zmiany uchwały antysmogowei, ale nic nie zrobiły w tej sprawie.

BEŁKOTLIWA ODPOWIEDŹ

Reakcja Kancelarii Prezesa Rady Ministrów była zaskakująca. Już następnego dnia (!) radni otrzymali informację, że ich wystąpienie przekazano do rozpatrzenia przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. W odpowiedzi do radnych na początek zaserwowano im istny bełkot urzędniczy. Opisano, o czym radni doskonale wiedzą już od 5 lat (!), że decyzję podjął Sejmik Województwa Śląskiego. Nie zabrakło również chwalenia się programami i pieniędzmi przeznaczonymi przez rząd Zjednoczonej Prawicy na programy, które – jak pokazała proza życia – niestety nie są dla wszystkich dostępne.

– Za dotychczasowym zakresem obowiązywania uchwały Sejmiku Województwa Śląskiego przemawia także fakt braku inicjatywy z poziomu województwa w zakresie postulatów zasadności odstąpienia lub konieczności przesunięcia w czasie realizacji przedmiotowej uchwały – czytamy pod koniec pisma z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, które najwyraźniej chce umyć ręce od trudnej sytuacji.

Obaj radni zapowiadają, że sprawa będzie miała ciąg dalszy, bo tematu nie odpuszczą!