Czy grozi nam klęska?

Czy grozi nam w tym roku susza? To pytanie nie schodzi z ust mieszkańców naszego regionu. Plusowe temperatury, śniegu jak na lekarstwo i skąpe opady deszczu spowodowały, że w Polsce poziom wód w rzekach czy zbiornikach jest, jak na tę porę roku, niski. Z niepokojem w niebo szczególnie patrzą rolnicy. Eksperci nie ukrywają – jeśli wiosna nie będzie deszczowa – czeka nas klęska!

Ocieplenie klimatu staje się faktem. Magdalena Mijal, rzeczniczka prasowa Nadleśnictwa Wisła, przyznaje, że tegoroczny sezon zimowy był w Beskidach wyjątkowy. Niektóre gatunki zwierząt, z powodu dodatnich temperatur, nie zapadły w ogóle w zimowy sen. – Część ptaków nie odleciała na zimę. Borsuki miały widoczny problem ze snem zimowym. Obserwowaliśmy aktywność, szczególnie płazów, wcześniej niż zazwyczaj. Brak pokrywy śnieżnej spowodował łatwą dostępność pożywienia dla zwierząt, a co za tym idzie – mniej pokarmu znikało z paśników i karmników – przyznaje Magdalena Mijal. Także rośliny znacznie wcześniej obudziły się do życia. – Zima była, ale jakby jej nie było. Roślinom nieco pokręciło się w głowach, bo praktycznie całą zimę żyły. Groszek, który powinien wymarznąć, zaczął mi kwitnąć. Podobnie jak cebula czy pietruszka. Niestety, sprawa dotyczy także chwastów, które także zaczynają intensywnie rosnąć. Z uwagi na dobre warunki glebowe mogłem już zasadzić część owsa. Na dzień dzisiejszy już rośnie. Rzepak w miarę dobrze przezimował, nie ma z nim problemów, dobrze rokuje. Z kolei na kukurydzę jeszcze nie ma odpowiednich temperatur do wysiewu – mówi Maciej Bieniek, rolnik i sołtys Ochab.
Rolnicy boją się, czy brak mroźnej zimy nie wpłynie na rozwój chorób wśród roślin oraz spowoduje wzmożony atak szkodników. Największe obawy dotyczą jednak suszy. Brak śniegu, a w konsekwencji brak roztopów, może spowodować katastrofalne wręcz skutki w rolnictwie. – Ziemia już jest sucha. Dlatego pola pokrywamy włókniną, aby zatrzymać wilgoć. Dla nas najlepiej byłoby, gdyby pogoda na wiosnę była w kratkę – czyli trochę słońca umożliwiającego zasianie oraz deszczu, aby dobrze wykształcił się system korzeniowy, który chłonąłby wodę. Jeśli takiej pogody nie będzie to mamy i po plonie, i po robocie… – mówi ze smutkiem Maciej Bieniek.

Złą sytuację hydrologiczną potwierdza także Linda Hofman, rzeczniczka prasowa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach. – Z uwagi na skąpe opady oraz w zasadzie bezśnieżną kolejną zimę generalnie obserwuje się niżówkę hydrologiczną na większości cieków administrowanych przez RZGW w Gliwicach. Suche lato, w zasadzie bezdeszczowa jesień i bezśnieżna miniona zima wywarły istotny wpływ na zasób wód, również w korycie rzeki Mała Wisła oraz w zbiorniku Wisła Czarne, co najlepiej było widoczne w czasie letnich miesięcy – informuje Linda Hofman.

Sytuacja jest poważna. Minister gospodarki morskiej Marek Gróbarczyk stwierdził, że Polskę może dotknąć najsilniejsza od 50 lat susza, jeśli po wiośnie utrzyma się niski poziom opadów. – Podczas gdy pojemność wody w zbiorniku Wisła Czarne z końcem sierpnia 2019 r. wynosiła niewiele ponad 1,5 mln m3, dziś notujemy stan wynoszący ponad 1,9 mln m3 przy całkowitej pojemności obiektu 4,08 mln m3 – dodaje Linda Hofman. Opadów deszczu jest bowiem jak na lekarstwo. Szczególne braki widoczne były w grudniu 2019 i styczniu 2020 roku. – Na zasób wód w zbiorniku Wisła Czarne, który służy zabezpieczeniu przeciwpowodziowemu miejscowości położonych poniżej czarniańskiej zapory oraz jest rezerwuarem wody pitnej dla mieszkańców Wisły, Ustronia i Skoczowa, wpływ mają także okresowe wezbrania, występujące zwłaszcza w czasie nawalnych, krótkotrwałych opadów deszczu. Wówczas szybki spływ powierzchniowy na górzystym terenie powoduje dynamiczny dopływ do zbiornika. Dodatkowo, utrzymujące się wysokie jak na tę porę roku temperatury sprzyjają odparowywaniu wilgoci z gleby i sprawiają, że zagraża nam susza – przyznaje Linda Hofman.

Wody Polskie postanowiły więc działać. Przygotowywany jest plan retencji, czyli gromadzenia zasobów wodnych i przetrzymywania ich przez dłuższy czas w środowisku. – Susza, obok powodzi, jest jednym z najbardziej dotkliwych zjawisk naturalnych oddziałujących na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę. Aby w przyszłości nie zabrakło nam wody, w odpowiedniej ilości i odpowiedniej jakości, konieczne jest przeciwdziałanie skutkom suszy. Dlatego też Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie intensywnie pracuje nad analizą skrajnych zjawisk hydrologicznych. Odzwierciedlenie i wyniki prowadzonych badań, diagnoza sytuacji oraz proponowane rozwiązania znajdą się w pierwszym powstającym właśnie Planie Przeciwdziałania Skutkom Suszy „Stop Suszy!”. Gotowy plan będzie pierwszym dokumentem planistycznym o randze krajowej – informuje Linda Hofman. Tylko czy plan pomoże? I czy ceny owoców, warzyw i zbóż znowu drastycznie podskoczą? Na to pytanie dziś trudno znaleźć odpowiedź.