“Nie” dla mobilnych płuc? Zamieszanie wokół edukacyjnej akcji w Ustroniu

To miała być kolejna standardowa akcja Polskiego Alarmu Smogowego “Zobacz, czym oddychasz. Zmień to”. Sęk w tym, że aktywiści nie dostali zielonego światła od włodarzy Ustronia, aby edukacyjne płuca zawitały do miasta. Dlaczego?

Ustroński Alarm Smogowy wystąpił do miasta z prośbą o ustawienie mobilnych płuc antysmogowych przed przedszkole w dzielnicy Hermanice. To właśnie w tym miejscu ma być najgorsza, według aktywistów, jakość powietrza w Ustroniu. Co więcej, akcja była widoczna nie tylko przez najmłodszych, ale również osoby odprowadzające je do placówki jak i samych mieszkańców. Niestety burmistrz Ustronia nie dał aktywistom zielonego światła. – Od kilku lat jako Polski Alarm Smogowy prowadzimy akcję edukacyjno-informacyjną “Zobacz czym oddychasz” w jej ramach umieszczamy w wielu miastach mobilne platformy z płucami antysmogowymi. Tak było między innymi w Cieszynie 2022 roku gdzie płuca stanęły na rynku i wspólnie z władzami miasta przeprowadziliśmy konferencje prasową poświeconą tej akcji. Chodzi o to, aby edukować mieszkańców, pokazywać jak można żyć lepiej w czystszym powietrzu. I z taką propozycją współpracy zwróciliśmy się do władz Ustronia. Chcieliśmy wszystko przygotować, a gminę prosiliśmy jedynie o zezwolenie na umieszczenie “płuc” oraz podłączenie do prądu. Tym bardziej, że w województwie śląskim obowiązuje uchwała antysmogowa i coraz bardziej restrykcyjne są normy co i w jakich kotłach można palić. Wysłaliśmy więc do Ustronia dokumenty jednak dostaliśmy negatywną odpowiedź. To właściwie było tylko jedno zdanie bez podania przyczyny – mówi Piotr Poznański z Ustrońskiego Alarmu Smogowego.

Mimo to Polski Alarm Smogowych postanowił mobilne płuca sprowadzić do miasta. Znajdują się w samym centrum i pozostaną tam do jutra. Instalacja nie jest jednak podłączona, w związku z tym nie pokazuje aktualnego stanu powietrza jakim oddychają mieszkańcy, turyści i kuracjusze. Pojawiły się jednak na instalacji dwa rodzaje tkaniny filtracyjnej. Biała i czysta, która nie filtrowała powietrza oraz tkanina o zabarwieniu czarnym, która oddychała 2 tygodnie zanieczyszczonym powietrzem. Takie porównanie ma na celu zwiększyć świadomość mieszkańców i unaocznić problem jakim jest zanieczyszczenie powietrza. – Postanowiliśmy mimo negatywnej odpowiedzi ze strony władz miasta przywieść płuca do Ustronia. Postawiliśmy je na parking publicznym przy rynku, opłaciliśmy postój obok rynku i jakiś czas tam postoją. Nie są one podłączone do prądu. Jedynie stoją, a mimo to wzbudzają zainteresowanie przechodniów – mówi wprost Piotr Poznański i wyjaśnia, że mimo odmowy aktywiści nie zamierzają zamiatać tematu pod dywan. – Naszym zdaniem po prostu nie można nam odpowiedzieć nie, bo nie. To jest akcja obywatelska, którą realizujemy w wolnym czasie, za własne pieniądze. Dziś jako aktywiści Polskiego Alarmu Smogowego zaplanowaliśmy mały happening oraz wykonanie pamiątkowych zdjęć przed instalacją sztucznych płuc. Wszystko po to, aby zwiększyć świadomość mieszkańców na temat powietrza – komentuje Piotr Poznański.

Dlaczego miasto Ustroń nie zgodziło się na akcję? – Uważam, że tego typu akcje powinny robione w miejscach, gdzie faktycznie problem zanieczyszczenia powietrza jest bardzo poważny. W Ustroniu, tak jak w każdej miejscowości górskiej, owszem on jest, ale jest on dość marginalny. W zeszłym roku u nas były trzy dni przekroczone normy. Trzy dni. To nie jest skala, która wymagałoby to aż takich działań – mówi wprost burmistrz Ustronia, Przemysław Korcz. Jego zdaniem miasto robi wiele, aby powietrze w mieście uzdrowiskowym było jak najlepsze. – Wiem, że Ustroń jest to miasto uzdrowiskowe i na prawdę nie chce mówić, co robimy, w ilu programach uczestniczymy, gdyż jest tego na prawdę dużo, można powiedzieć, że jesteśmy liderami w kraju, ale to nie chodzi o to, aby się chwalić. Ta akcja z tymi płucami ma mieć wymiar edukacyjny. Sęk w tym, że w mojej ocenie jest to chybiony pomysł. Jako miasto organizujemy mnóstwo spotkań i akcji edukacyjnych, które w naszym Ustroniu dzieją się od lat. Współpracujemy z Fundacją “Oddychaj Beskidami”, która prowadzi również programy edukacyjne i wydaje mi się że przez te 10 lat świadomość ludzi jest w tym względzie bardzo wysoka. Gdyby Alarm Smogowy zaproponował 5 takich płuc w różnych dzielnicach miasta, w mojej ocenie miałoby to sens edukacyjny np. aby sprawdzić w której dzielnicy jest lepiej, w której gorzej. Niemniej oczywiście my już taką wiedzę mamy, gdyż monitorujemy sytuację dronem, jaki poziom zanieczyszczeń. Wiem, że ich akcja ma taki cel, aby pokazać ludziom, że białe płuco za chwile zrobi się czarne robi wrażenie tylko że ich indykator przygotowano w takim miejscu w mieście, gdzie dziennie przejeżdża ok. 5-7 tys. aut. W Ustroniu mamy zamontowanych 8 punktów w różnych dzielnicach mówiące o jakości powietrza. Mieszkańcy na co dzień mają możliwość na bieżąco ją sprawdzać zarówno online jak i po prostu idąc w to miejsce. W mojej ocenie akcja alarmu nie ma wartości dodatniej. My stawiamy na realne działania, takie które przynoszą efekty. Same happeningi są fajne, ale niczego realnie nie zmieniają i mam wrażenie, że też do niczego nie prowadzą – komentuje sytuację Przemysław Korcz.

Zupełnie inne zdanie ma w tej kwestii Polski Alarm Smogowy. Aktywiści skrytykowali uzdrowisko, gdzie ich zdaniem liczba kotłów, które powinny być wycofane nadal jest wysoka. Wynosi bowiem ok. 500 palenisk. W związku z tym Zdzisław Kuczma, jeden z aktywista alarmu doświadczony w ścieżce prawnej, rozważa złożenie zbiorowego zawiadomienia o popełnieniu wykroczenia do organów ścigania. – Z oficjalnych od miasta wiemy, że w mieście jest ponad 440 kotłów, które nie spełniają wymogów uchwały antysmogowej na ten moment. Pokazuje to, że sytuacja nie spełnia pewnych standardów prawa i oczekujemy bardziej zdecydowanych działań ze strony władz miasta. Naszym celem jest czyste i zdrowe powietrze dla każdego bez względu na wiek, poglądy czy czy stan materialny. Starania czyste powietrze powinno nas łączyć a nie dzielić – komentuje Piotr Poznański i dodaje, że monitoring prowadzony przez władze miasta nie jest miarodajny z uwagi na położenie owych czujników. – Czy burmistrz jako także farmaceuta, osoba zdająca sobie sprawę z dewastujące go wpływu smogu na zdrowie człowieka, ma prawo ograniczać akcje służące poprawie zdrowia publicznego. Wiem, że jest odpowiedzialny za wizerunek i interesu miasta, ale jest również odpowiedzialny za zdrowie publiczne. Zdajemy sobie sprawę, że to nie pan burmistrz swoim kominem zatruwa powietrze w Ustroniu, ale mieszkańcy. Stąd nasza akcja. Oczekujemy zdecydowanych działań ze strony władz miasta, w tym także edukacyjnych, aby jakoś powietrza w mieście była satysfakcjonującą – komentuje Piotr Poznański.