Niesamowity film z Beskidu Żywieckiego. Majestatyczne niedźwiedzie złapane w fotopułapkę (WIDEO)

Niedźwiedzie wszystkim kojarzą się z Bieszczadami i Tatrami. Tymczasem Beskid Żywiecki to ostoja tego gatunku, miejsce gawrowania i – co bardzo istotne – rozrodu – przypominają działacze Stowarzyszenia dla Natury „Wilk” z Twardorzeczki, którzy przedstawili na to kolejne dowody.

Tu przychodzą na świat

Naukowcy z „Wilka” korzystają z fotopułapek, które regularnie rejestrują obecność samic i samców, a nawet młodych niedźwiedzi w różnych miejscach Beskidu Żywieckiego. Najnowsze materiały połączono w film, który umieszczono na YouTube i na stronie internetowej stowarzyszenia.

Jak wyjaśniają szefowie „Wilka”, liczebność niedźwiedzi w Polsce jest bardzo trudna do ustalenia. Wpływa na to ich skryty tryb życia, zdolność do długodystansowych migracji i wreszcie przemieszczanie się poza granicę kraju na Słowację i na Ukrainę. Szacunkowo liczebność tego gatunku w kraju ocenia się na 100-120 osobników. – Populacja niedźwiedzi nie wzrasta. W Beskidzie Żywieckim mamy kilka osobników. To może dwie rozmnażające się samice, ale pewności nie ma. Wszystko przez to, że niedźwiedzie poruszają się po ogromnych areałach. To, czy mamy do czynienia z tym samym niedźwiedziem możemy ocenić ewentualnie po nagraniach, ale i to jest trudne, bowiem inaczej wygląda latem, a inaczej zimą. Łatwiej jest o to w przypadku niedźwiedzicy z małymi, której trudniej jest daleko wędrować – mówi naszej redakcji dr Sabina Nowak, prezes Stowarzyszenia dla Natury „Wilk”. Wiadomo jednak, że w Beskidzie Żywieckim niedźwiedzice gawrują i wydają na świat potomstwo. Te majestatyczne drapieżniki bytują w rejonie Rysianki, Romanki i Babiej Góry.

Niepokojone cały rok

Choć niedźwiedzie można spotkać w naszych Beskidach, to nie mają tu wymarzonych warunków. – Główna ostoja polskich niedźwiedzi, czyli Karpaty, jest pocięta przez drogi, linie kolejowe, kompleksy wyciągów narciarskich i zabudowę, na wiele mniejszych fragmentów. Taka fragmentacja utrudnia, a nawet całkowicie uniemożliwia niedźwiedziom migracje. Problem ten obserwujemy m.in. pomiędzy Beskidem Śląskim i Beskidem Małym. Znajduje się tu obniżenie zwane Bramą Wilkowicką, przez którą niedźwiedzie swobodnie migrowały w przeszłości. Obecnie Brama Wilkowicka jest kompletnie wylesiona i zabudowana, a dodatkową przeszkodę stanowi kilka ruchliwych dróg i linia kolejowa. Istotną barierą jest droga ekspresowa, oddzielająca Beskid Żywiecki od Beskidu Śląskiego. Kolejnymi przeszkodami są drogi prowadzące do przejść granicznych ze Słowacją i Ukrainą. Ważnym problemem wpływającym na jakość zajmowanych przez niedźwiedzie siedlisk jest budowa inwestycji narciarskich wewnątrz rozległych kompleksów leśnych oraz stopniowa zabudowa śródleśnych polan – wskazują badacze ze stowarzyszenia „Wilk”.

Jak dodają, niedźwiedzie są niepokojone przez cały rok. Wzmagająca się presja ludzi na górskie lasy uwidacznia się zwłaszcza w trakcie wakacji, ferii i weekendów, kiedy to po szlakach i leśnych drogach wędrują tysiące turystów, a we wszystkich kierunkach pędzą hałaśliwe quady i motocykle crossowe. Wiosną niedostępne fragmenty lasów penetrowane są dodatkowo przez poszukiwaczy jelenich poroży, a latem i jesienią przez zbieraczy jagód i grzybów. Zimą, podczas krytycznego dla niedźwiedzi okresu snu zimowego, ogromną aktywność przejawiają narciarze i użytkownicy skuterów śnieżnych. Większość ośrodków narciarskich położona jest w pobliżu ostoi niedźwiedzi, a hałas i wibracje emitowane przez skutery, wyciągi i towarzysząca im głośną muzykę, zakłócają sen tych zwierząt.

– Teraz dla niedźwiedzi, a także dla wilków i rysi jest najtrudniejszy czas wychowu młodych. Drapieżniki mają swoistą mapę, unikając jak ognia uczęszczanych przez turystów ścieżek. Dlatego gorąco apelujemy do wszystkich, którzy wybierają się w góry, aby nie schodzili z wyznaczonych szlaków, a przede wszystkim, by nie spuszczali ze smyczy swoich psów, bo to największe zagrożenie – mówi Sabina Nowak.

Chłodna głowa

Dr Sabina Nowak wskazuje, że niedźwiedzie nie szukają kontaktu z człowiekiem. Większość pojedynczych ataków niedźwiedzi wynika z potrzeby obrony młodych (natknięcie się na samice z potomstwem), ochrony żywności (podejście do żerującego niedźwiedzia) lub zagrożenia tzw. przestrzeni prywatnej niedźwiedzia. Niedźwiedzie, podobnie jak ludzie, używają dróg i szlaków turystycznych, zatem ich obecność na drogach i szlakach nie jest niczym niezwykłym.

Niedźwiedzie nie lubią być zaskakiwane. Jeśli – radzą naukowcy – spacerujesz lub jedziesz na rowerze przez obszar występowania niedźwiedzi tuż przed lub po zmroku, albo też wcześnie rano, zaznacz swoją obecność – zwłaszcza tam, gdzie teren lub roślinność sprawia, że trudno cię zobaczyć. Najlepiej jest wydawać jakieś dźwięki – można na przykład podśpiewywać, klaskać, rozmawiać, a jadąc rowerem od czasu do czasu używać dzwonka.

– Nie wędruj samotnie, jeśli to możliwe, idź z grupą. Grupy są głośniejsze i łatwiejsze do wykrycia przez niedźwiedzie. Pamiętaj też, że mimo iż niedźwiedzie mają wzrok prawie tak dobry jak ludzie i równie dobry słuch, to najbardziej czuły mają węch. Jeśli wiatr wieje od ciebie w kierunku niedźwiedzia, ma on największe szanse wykryć twoją obecność i oddalić się. Nie spuszczaj towarzyszących ci psów ze smyczy! Biegający luzem pies może natknąć się na niedźwiedzia w lesie, rozdrażnić szczekaniem, a potem uciekając przed nim, przyprowadzić go wprost do ciebie! Nigdy nie zbliżaj się do zauważonego niedźwiedzia i utrzymaj dystans! Niektóre niedźwiedzie są bardziej tolerancyjne niż inne, ale każdy osobnik ma swoją określoną strefę, w której obecność intruza powoduje, że czuje się zagrożony. Jeśli znajdziesz się w tej strefie, niedźwiedź może zareagować agresywnie. Nigdy nie próbuj podchodzić do niedźwiedzia, żeby go sfotografować. To też może zakończyć się poważnymi problemami – ostrzegają działacze „Wilka”.

Naukowcy dodają, że niedźwiedzie zawsze poszukują czegoś do jedzenia. Mają tylko kilka miesięcy, aby zgromadzić rezerwy tłuszczu na czas zimowego snu. – Nie pozwól, by niedźwiedź odkrył, że żywność posiadana przez ludzi lub pozostawione odpadki są łatwo dostępnym posiłkiem. Mają czułe nosy i sprawdzą potem każdy plecak i kosz na śmieci. Dokarmianie niedźwiedzi jest głupie, krótkowzroczne, sprowadza zagrożenie zdrowia a nawet życia na ciebie i innych turystów. Zabieraj wszelkie odpadki żywności i opakowania po żywności ze sobą, nie wyrzucaj ich w lesie, nie zostawiaj w koszach na śmieci w lesie i na parkingach przy lesie. To zwabia niedźwiedzie w obszary leśne intensywnie wykorzystywane przez ludzi w celach rekreacyjnych – tłumaczą szefowie stowarzyszenia z Twardorzeczki.

Z niedźwiedziem w cztery oczy

Jeśli dostrzeżesz niedźwiedzia z daleka, a on cię na widzi, postaraj się go obejść. Zawróć powoli, idź inną drogą. Jeśli jednak natrafisz na niedźwiedzia w bliskiej odległości, koniecznie zachowaj spokój.

1. Zatrzymaj się w jak największej możliwej odległości i pozwól się zidentyfikować. Mów do niedźwiedzia spokojnym głosem i poruszaj szeroko rękami. Niech niedźwiedź wie, że jesteś człowiekiem. To powinno zapobiec podchodzeniu zwierzęcia bliżej lub – co gorsza – stawaniu na dwóch łapach, żeby mieć lepszy widok i możliwość zwąchania intruza. Postawa stojąca nie jest u niedźwiedzia objawem agresji, lecz ciekawości. Jeśli niedźwiedź stoi i wydaje się być spokojny, możesz spróbować się powoli odwrócić i wycofać, ale jeśli widzisz kątem oka, że niedźwiedź zaczyna iść za tobą, zatrzymaj się natychmiast.

2. Nie uciekaj, nie biegnij! Pamiętaj, że człowiek nie jest w stanie biec szybciej niż niedźwiedź, który może osiągnąć 50-60 km na godzinę. Niedźwiedzie, podobnie jak psy, zwykle biegną za uciekającymi zwierzętami. Jeśli niedźwiedź zaczyna podchodzić, nadal machaj ramionami i mów zdecydowanym tonem do niedźwiedzia. Jeśli jest coraz bliżej, mów głośniej i bardziej agresywnie, używaj narzędzi wywołujących hałas (np. stukaj kijem o drzewo), natomiast nigdy nie naśladuj odgłosów wydawanych przez niedźwiedzia ani też nie wydawaj piskliwych dźwięków.

3. Jeśli niedźwiedź pomimo tych wszystkich działań podejdzie bardzo blisko i zaczyna cię dotykać, połóż się płasko na brzuchu, z ramionami osłaniającymi głowę i szyję, albo na boku w pozycji płodu, z głową wciśniętą między kolana i ramionami obejmującymi nogi. Udawaj martwego. Zazwyczaj niedźwiedź uznaje w takiej sytuacji, że zagrożenie zostało wyeliminowane, zawraca i zaczyna się oddalać. Nie podnoś się, pozostań nieruchomy, tak długo, jak to możliwe. Jeśli wstaniesz za szybko, niedźwiedź może wrócić i ponowić swój atak. Wówczas ponownie połóż się i leż nieruchomo.

Użycie gazu pieprzowego z odległości 5-6 m może czasami być skuteczne, jednak należy pamiętać, że gaz użyty pod wiatr lub z jadącego roweru, motocykla, quada może obezwładnić człowieka i uniemożliwić mu prawidłowe zachowania obronne. Jeśli masz z sobą pojemnik z gazem pieprzowym, trzymaj go w zasięgu ręki i używaj z rozwagą.

Więcej informacji o polskich drapieżnikach znajdziesz na stronie stowarzyszenia – TUTAJ.