Wydarzenia Cieszyn

Willa Henryka Riessa na liście zabytków. Cieszyn może być dumny

Fot. Śląski Konserwator Zabytków

Lista zabytków województwa śląskiego właśnie się powiększyła. Została na nią bowiem wpisana willa inż. Henryka Riessa przy ul. Błogockiej 14 w Cieszynie.

Budynek mieszkalny przy ul. Błogockiej 14 w Cieszynie to jedna z najbardziej okazałych willi w tej części miasta. – Obiekt wzniesiono według projektu autorstwa Alfreda Wiedermanna dla inż. Henryka de Riessa. Budowę willi ukończono w 1926 r., a prace prowadziła firma budowlana Karola Korna z Bielska. Willę wzniesiono dla inż. Henryka de Riessa – cenionego w ówczesnym środowisku architekta, od 1925 r. – kierownika Wojewódzkiego Urzędu Budowlanego w Cieszynie (pełnił tę funkcję do 1939 r.) – informuje śląski konserwator zabytków w Katowicach.

Alfred Wiedermann przyszedł na świat w Cieszynie w 1890 roku jako syn urzędnika państwowego, Antona i jego żony Johanny. W latach 1908-1912 studiował na wydziale budownictwa Politechniki w Brnie. W okresie wakacyjnym nie próżnował wykorzystując letni czas na praktyki w firmie budowlanej Ludwiga Kametza. Po ukończeniu studiów znalazł pracę w biurze architektonicznym Maxa Hansa Jolego. To pod jego okiem szlifował swój talent przez dwa lata. W 1912 roku wstąpił na wiedeńską Akademię Sztuk Pięknych równocześnie ucząc się zawodu u architekta Rudolfa Frassa. Naukę w 1916 roku przerwała mobilizacja do wojska austriackiego. Służył w stopniu plutonowego. W 1918 roku zapadł na ciężką chorobę płuc, która stała się także podstawą do zwolnienia go z dalszej służby. Wrócił na Śląsk Cieszyński, gdzie otworzył własną firmą projektową zapraszając do współpracy zdolnych architektów. Siedziba firmy mieściła się w samym centrum miasta pod adresem Rynek 20. W 1921 roku ożenił się z Małgorzatą Borger. Owocem ich związku był syn Edwin, który przyszedł na świat 24 października 1926 roku. Najprawdopodobniej w 1935 roku rodzina przeniosła się do Bielska, zamieszkując budynek przy ul. Kołłątaja 14 w nowo powstającej wtedy modernistycznej dzielnicy, której sam był głównym architektem.

Fot. Katarzyna Lindert-Kuligowska

Po wybuchu II wojny światowej władze okupacyjne zmusiły go do zamknięcia pracowni. Powodami było żydowskie pochodzenie żony i patriotyczna działalność jego syna. Urząd pracy skierował go przymusowo do biura budowlanego inż. Rudolfa Wiesnera. W 1944 roku, nie zgodziwszy na rozwód z żoną został aresztowany, a następnie wysłany do obozu pracy przymusowej w Rositz w Turyngii, będącego filią Buchenwaldu. Rodzina szczęśliwie przeżyła wojnę.

Po powrocie z obozu cieszyński Alfred Wiedermann ponownie otworzył pracownię. Swoją działalność prowadził jednak tylko do 1949 roku kiedy to prywatne firmy został znacjonalizowane. Z początku został zatrudniony na stanowisku architekta w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metali Nieżelaznych z siedzibą w Katowicach, a potem na stanowisku „projektanta w zespole” w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych w Katowicach. Ciężkie wojenne doświadczenia oraz intensywne życie zawodowe odbiło się jednak na jego zdrowiu. Przygoda z architekturą na Śląsku Cieszyńskim dobiegła końca w 1957 roku kiedy zdecydował się na emigrację do Niemiec. Zmarł 11 lutego 1971 roku w Baden-Baden.

Okres jego największej twórczej pracy na Śląsku Cieszyńskim przypadł na czas dwudziestolecia międzywojennego, okresu rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego. W odrodzonej Polsce panował swoisty boom jeśli chodzi o budownictwo. W architekturze dominowały nowatorskie rozwiązania, zmierzające do połączenie estetyki z maksymalną funkcjonalnością. Unikano nadmiernych zdobień czy symetrii, przykładając jednocześnie dużą wagę do światła. I w tym prądzie odnalazł się świetnie Alfred Wiedermann. To on stał za największymi przedsięwzięciami budowlanymi w szkolnictwie na Śląsku Cieszyńskim w tym okresie. Chodzi m.in. o budowę Gimnazjum Polskiego w Bielsku, Szkół Powszechnych w Wiśle i w Wapienicy oraz Szkoły Rolniczej w Międzyświeciu. Kolejnym sporym obiektem autorstwa Wiedermanna była Szkoła Wydziałowa w Zebrzydowicach, zbudowana została w latach 1929-1930 przez cieszyńską firmę Roberta Lewaka.

Wśród innych, ważnych, cieszyńskich projektów propagatora modernizmu warto wymienić m.in. willę Henryka Riessa przy ul. Błogockiej 14 (1926), kamienicę przy ul. Górnej 17 (1927), budynek Drukarni Dziedzictwa im. Bł. Jana Sarkandra, późniejszej Cieszyńskiej Drukarni Wydawniczej, przy ul. Pokoju 1 (1928), gmach Powiatowej Kasy Chorych, obecnie NZOZ Ubezpieczalnia, przy ul. Bielskiej 37 (1928–1931), budynek biurowo-mieszkalny w zespole zakładów elektromechanicznych „CELMA”, róg Alei Łyska i ul. 3 Maja (1929) czy panteon Alei Zasłużonych na Cmentarzu Komunalnym (1930) czy Dom Żołnierza, obecnie Szkolne Schronisko Młodzieżowe (1934–1935).

google_news
5 komentarzy
najnowszy
najstarszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
ela
ela
8 miesięcy temu

trochę “amatorka dziennikarska”

Marek
Marek
8 miesięcy temu

Droga autorko, wypadałoby dodawać podpisy pod zdjęciami, bo kto nie wie, ten nic się z tych zdjęć nie dowie.

tak lepiej
tak lepiej
8 miesięcy temu

To jest artykuł nie o Henryku Riessa i jego willi jak w tytule. lecz o twórczości, losach projektanta willi – Alfreda Wiedermanna, ta osoba powinna być dodana do tytułu.

Hermenegilda
Hermenegilda
8 miesięcy temu

A ja tam się nie znam, ale Cieszymy się

nie wszyscy są z Cieszyna
nie wszyscy są z Cieszyna
8 miesięcy temu

Co to za budynki na zdjęciach? Nie wiem czy tak trzeba się cieszyć, na drugim zdjęciu od góry wymagane jest zrobienie elewacji.