8 lat więzienia za strajk kobiet? Bielska policja wzywa na przesłuchania liderki protestów

Policjanci zaczęli wzywać na przesłuchania liderki bielskiego strajku kobiet, który zgromadził na ulicach tysiące mieszkańców. Wzywane traktują to jako formę zastraszania. Były w szoku, gdy usłyszały, że postępowanie jest prowadzone w sprawie przestępstwa, zagrożonego karą… ośmiu lat więzienia.

Komenda Miejska Policji w Bielsku-Białej prowadzi postępowanie przygotowawcze w sprawie protestów, jakie odbyły się na ulicach miasta. Wyciągnęła przy tym artykuł 165 Kodeksu karnego odnoszący się do sprowadzenia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób. 11 czerwca w charakterze świadka wezwano na przesłuchanie Joannę Wolską, jedną z najbardziej wyrazistych postaci strajku w Bielsku-Białej. Jak ustaliliśmy, przesłuchiwane mają być kolejne osoby, postrzegane jako liderzy protestów.

Pierwsze przesłuchanie było stosunkowo krótkie. Pod budynkiem bielskiej komendy pojawiły się osoby, które postanowiły wesprzeć duchowo przesłuchiwaną mieszkankę. – Nigdy nie będziesz szła sama – deklarowały. Było spokojnie. Policjanci nie interweniowali w żaden sposób.

– To nie jest sprawa o wykroczenie, to nie jest kwestia jakiegoś mandaciku. Dla nas to był szok, gdy usłyszałyśmy, że postępowanie dotyczy przestępstwa zagrożonego karą do ośmiu lat więzienia. Przecież to absurdalne. Traktujemy to jako formę zastraszania osób, które chcą protestować, jako realizację rozkazu „z góry” – stwierdza Joanna Wolska. Jak wskazuje, tylko bardzo wąskie grono osób, z Martą Lempart na czele, musiało się tłumaczyć podczas postępowania z tak „groźnego” artykułu Kodeksu karnego.

– Mamy już kilka wyroków skazujących i uniewinniających w sprawach o wykroczenie. Z jednej strony jesteśmy już przyzwyczajone do tego, ale z drugiej – wszystkie mamy rodziny, dzieci, pracę zawodową. I musimy trwonić czas na przesłuchaniach, rozprawach i akcjach solidarnościowych. To, co robi teraz policja, nie może nie odbić się na nerwach. Sama to odczuwam, ale są i „siostry”, które dużo gorzej tę sprawę przeżywają – mówi przesłuchiwana mieszkanka.

Joanna Wolska ma wrażenie, że osobom przesłuchiwanym w roli świadków w istocie mogą grozić zarzuty. Czy można ją jednak nazwać organizatorką protestów? – Nie, bo to były spontaniczne wydarzenia. Trzeba by o to oskarżyć dziesięć tysięcy bielszczan. Jeśli ktoś zorganizował te protesty, to Jarosław Kaczyński i Julia Przyłębska – mówi.

Joanna Wolska dziękuje mecenasowi Markowi Krupskiemu, który ją wspiera pro bono i towarzyszył jej podczas przesłuchania, a także innym uczestniczkom protestów. – To cudowne, bardzo znaczące wsparcie. I bardzo potrzebne, gdy nagle człowiek zostaje sam przeciw systemowi – zauważa.

Rzecznik bielskiej komendy Roman Szybiak podkreśla, że mamy do czynienia z postępowaniem przygotowawczym. I że – wedle kodeksu – przepisy mają na celu takie ukształtowanie postępowania karnego, aby sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności. Zapewnia, że nie założono z góry, iż osoby wzywane na świadków będą traktowane jako organizatorzy protestów, którzy odpowiadają za przestępstwo. Jako przykład podaje to, że wszczyna się postępowanie w takich sprawach, jak na przykład użycie broni przez policjanta. I nawet wtedy, gdy jego zachowanie nie budzi żadnej wątpliwości. Bo chodzi o to, by formalnie potwierdzić winę bądź niewinność. Wskazuje, że wielotysięczne protesty organizowano podczas pandemii, co mogło zwiększyć zagrożenie zakażeniem koronawirusem. Policjanci sprawdzają więc czy doszło do przestępstwa, a jeśli tak, to kto za to odpowiada. Jeśli dojdą do wniosku, że przestępstwa nie było lub też nie sposób wskazać odpowiedzialnego, to postępowanie zostanie umorzone.

Dlaczego policjanci w ogóle sięgnęli po artykuł 165 Kodeksu karnego? Roman Szybiak objaśnia, że podczas postępowania jakąś podstawę trzeba wskazać. Podaje przykład spraw dotyczących samobójstw, gdzie formalnie sprawdza się czy ktoś postronny nie doprowadził do śmierci.

To, by ścigać rzekomych organizatorów strajku kobiet dokładnie tego tytułu starał się wymusić na prokuraturach, rozsyłając pisma, Bogdan Święczkowski, prokurator krajowy. Jednak nawet prokuratury w województwie śląskim uznawały, że nie można wszcząć śledztwa z powodu hipotetycznego zagrożenia epidemiologicznego, bo nie sposób niczego udowodnić. Sądy też uznają, że legalne zgromadzenia nie mogą być traktowane jako przestępstwo. Czy w takim razie bielska policja po prostu realizuje rozkaz z góry? Tego się od niej nie dowiemy. W komendzie tłumaczą, że nie mamy w Polsce prawa precedensowego i do każdej sprawy podchodzi się indywidualnie. Rzecznik apeluje, by spokojnie poczekać na wynik prowadzonego postępowania.