Grząska sprawa odmulania

W ostatnim czasie bardzo głośno było o Jeziorze Żywieckim. Premier Mateusz Morawiecki i minister Grzegorz Puda zapowiedzieli w Żywcu szereg wielkich inwestycji związanych z akwenem, które miałyby zmienić go nie tylko w turystyczną perełkę Podbeskidzia, ale nawet Polski. Na jakim etapie są przygotowania do odmulania?

Temat odmulania i zagospodarowania brzegów Jeziora Żywieckiego ciągnie się od kilkunastu lat. Ponad 20 lat temu już przymierzano się do oczyszczania dna zbiornika, ale wyszły z tego nici. Potem były kolejne zapowiedzi i przymiarki. Planowano, że pieniądze na odmulanie pozyska Związek Międzygminny ds. Ekologii w Żywcu, a dodatkowo uporządkuje brzegi rzek dopływowych Soły i Koszarawy wraz z dopływami. Była nawet firma z Holandii, która miała przygotowywać opracowania i koncepcje. Czas mijał, a w kwestii oczyszczania jeziora nic się nie działo, a jedynie przybywało osadu w zbiorniku.

SPRAWA WAGI PAŃSTWOWEJ

W czerwcu 2017 roku jeszcze Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie (obecnie Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – RZGW w Krakowie) złożył wniosek do burmistrza Żywca Antoniego Szlagora o wydanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych dotyczących odmulania. Decyzja została wydana dopiero 7 lutego 2020 roku. Jak tłumaczono, sprawa się przeciągnęła, bo dodatkowo trzeba było przygotować raport o oddziaływaniu na środowisko. Potem okazało się, że raport należy uzupełnić o dokumenty Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego i Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Jak informował wówczas burmistrz Antoni Szlagor, Wody Polskie planują przeprowadzić prace w południowej części zbiornika na powierzchni około 100 hektarów (cały zbiornik liczy około 1000 hektarów).

– Rejon ten położony jest w obrębie ujściowego odcinka Soły i obejmuje obszar od mostu drogowego na Sole w Żywcu, w ciągu drogi wojewódzkiej nr 946, do miejsca wyznaczonego aktualnie przez linię wierzbowisk i namulisk, która jest około 1,3 km na północ od mostu. Dla odtworzenia utraconych siedlisk ptaków proponuje się budowę dwóch lub trzech wysp zbudowanych z materiałów stałych, wzmocnionych na brzegach materiałem skalnym o łagodnym nachyleniu, by zapobiec ich rozmywaniu. Łączna powierzchnia wysp liczyć ma do 3 tysięcy metrów kwadratowych – mówił wtedy burmistrz.

Później zaczęły się problemy. 9 kwietnia 2020 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Bielsku-Białej uchyliło decyzję środowiskową, a 20 lipca 2020 roku burmistrz zawiesił dalsze postępowanie w sprawie jej wydania. Według ostatnich zapowiedzi, Wody Polskie mają wnioskować o wznowienie postępowania o wydanie decyzji środowiskowej. Nieco wcześniej, bo w październiku 2019 roku, tuż przed wyborami parlamentarnymi, będący wówczas wiceministrem inwestycji i rozwoju Grzegorz Puda z Bielska-Białej zapowiadał, że „Odmulenie zbiornika wodnego Tresna” (nazwa Jeziora Żywieckiego w nomenklaturze urzędniczej) wpisano do „Programu dla Śląska”. Jak stwierdził, oznacza to, że „teraz to już sprawa wagi państwowej”. Zapowiadał też wtedy, że w latach 2021-2027 przeprowadzone zostanie odmulanie jeziora za ponad 180 milionów złotych. Według jego zapowiedzi, z powierzchni 100 hektarów jeziora miałoby zostać wydobyte prawie 3 miliony metrów sześciennych mułu. Ale zapowiadane prace jakoś nie ruszyły.

WYCINANIE KRZAKÓW

Kilka tygodni temu odmulanie, i dodatkowo temat zagospodarowania brzegów jeziora, zapowiedzieli w Żywcu premier Mateusz Morawiecki i Grzegorz Puda, będący obecnie ministrem funduszy i polityki regionalnej. Tym razem stwierdzili, że inwestycja ma być realizowana w latach 2023-2028. Jak wyglądają przygotowania do tej inwestycji? Jak poinformowało PGW Wody Polskie – RZGW w Krakowie, już teraz prowadzone są prace przygotowawcze związane z tym zadaniem, w zakresie utrzymaniowym i inwestycyjnym.

– Obecne polegają one na etapowej wycince zakrzaczeń w cofkowym obszarze zbiornika wodnego Tresna. W 2020 roku w ramach prac utrzymaniowych wykonano wycinkę zakrzaczeń z powierzchni 1,7 ha. W 2021 r. prace były kontynuowane na obszarze około 2 ha, a w tym roku planowana jest wycinka na obszarze kolejnych 2 ha. W zakresie przygotowania działań inwestycyjnych przygotowano Studium wykonalności oraz dokonano poboru pięciu reprezentatywnych próbek z miejsc potencjalnie najbardziej zagrożonych zdeponowanymi w osadzie zanieczyszczeniami. Po ich dogłębnej analizie ustalono, iż konieczne jest wykonanie pełnego zakresu kompleksowych badań przed podjęciem decyzji o dalszym kierunku realizacji inwestycji, czyli poboru dodatkowych 25 próbek – informują Wody Polskie.

Tu warto przypomnieć, że już kilka lat temu radny powiatu żywieckiego Jacek Seweryn i radny miejski z Żywca Marian Kastelik zwracali uwagę, że w mule jeziora mogą znajdować się zanieczyszczenia różnych pierwiastków chemicznych. Jednak gdy poruszali ten temat, zostali zignorowani.

DWA WARIANTY

Wody Polskie podkreślają, że po dokładniejszych badaniach osadu opracowana ma zostać koncepcja realizacji inwestycji oraz wznowienie postępowania o wydanie decyzji środowiskowej. Jak przyznają Wody Polskie, obecnie rozpatrywane są dwa warianty realizacji projektu. Pierwszy zakłada całkowite odmulenie ujściowego odcinka czaszy zbiornika Tresna o powierzchni około 100 ha.

– Prace te spowodują powiększenie pojemności zbiornika Tresna głównie w strefie tzw. „rezerwy forsowanej”, tj. powyżej maksymalnego poziomu piętrzenia wody w zbiorniku, co przyczyni się do zwiększenia regionu powodziowego. Szacunkowa ilość osadów przeznaczonych do wywiezienia wynosić będzie średnio około 1,5 tysiąca metrów sześciennych dziennie. Drugi wariant obejmuje wycinkę i karczowanie zakrzaczeń na powierzchni 100 ha. W wyniku tych prac poprawią się warunki dopływu wód Soły do zbiornika, a także uporządkowany zostanie teren w cofkowej części zbiornika – podkreślają w Wodach Polskich.