Zakończyły się renowacje gniazd bociana białego w województwie śląskim w ramach projektu realizowanego przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Katowicach. W 10 lokalizacjach w regionie przeprowadzane zostały zabiegi, dzięki którym ptaki będą mogły powrócić na wiosnę do bezpiecznych siedlisk i wyprowadzania lęgów.
Renowacje bocianich gniazd polegają przede wszystkim na redukcji wieńca i przeprowadzeniu zabiegów pielęgnacyjnych w jego obrębie. W niektórych przypadkach konieczna była również wymiana platform i słupów pod bocianie gniazda.
– Bocian biały zakłada swoje gniazda w pobliżu siedzib ludzkich. Niektóre mogą osiągnąć wysokość 2 metrów i ciężar nawet 1,5 tony, przy czym waga zwiększa się wraz z opadami śniegu czy deszczu. W takim przypadku gniazdo może stanowić realne zagrożenie dla stabilności słupa, konstrukcji starego komina czy też obumarłego drzewa. Konieczne jest zatem przeprowadzanie zabiegów ochronnych w obrębie gniazd, aby je „odchudzić”, zdejmując część nadbudowanego wieńca. Przewrócenie się słupa czy komina lub zapadnięcie się starego dachu jest jednoznaczne ze zniszczeniem siedliska, dlatego niezbędne jest podjęcie działań polegających na wzmocnieniu konstrukcji, na których bociany zbudowały swoje gniazdo – mówi Przemysław Skrzypiec, zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach, Regionalny Konserwator Przyrody.
W gniazdach zakładanych na drzewach problemem jest natomiast zarastanie dolotu do gniazd, co uniemożliwia ptakom dogodne lądowanie. Taka sytuacja może prowadzić do porzucenia gniazda przez bociany. Zabiegi ochronne w tych przypadkach powinny polegać na przycięciu młodych pędów drzewa w taki sposób, by siedlisko było nadal dostępne dla bocianów.
Wybór gniazd wymagających remontu nie był przypadkowy i został poprzedzony inwentaryzacją siedlisk bociana na obszarze podlegającym pod działalność RDOŚ w Katowicach. Na liście zadań do wykonania znalazło się bocianie gniazdo w Cieszynie, mieszczące się na słupie, który utracił swoją stabilność i wymagał szybkiego zabezpieczenia.
– W trakcie przygotowań do realizacji projektu konieczne było przeprowadzenie inwentaryzacji istniejących gniazd bociana białego w naszym regionie. Dlatego jeszcze w 2022 roku umożliwiliśmy gminom przekazywanie do nas informacji o gniazdach wymagających zabezpieczenia lub gruntownego remontu. Na tej podstawie ustaliliśmy priorytetowość przeprowadzania renowacji i wytypowaliśmy 10 lokalizacji, gdzie podjęcie tych działań jest najpilniejsze, tak aby bociany mogły powrócić do swoich siedlisk na wiosnę i bezpiecznie wyprowadzić kolejne lęgi – podkreśla Przemysław Skrzypiec. – Jednocześnie zależy nam również na tym, aby osoby prywatne, które są w większości bardzo przychylne ptakom i u których często goszczą bocianie pary, miały wsparcie i pomoc instytucjonalną, ponieważ to najlepiej buduje zaufanie i wzajemny szacunek dla ochrony przyrody – dodaje Regionalny Konserwator Przyrody. Dziękuje jednocześnie wszystkim osobom prywatnym, które akceptują na swoich posesjach niecodziennych gości, często czekając na ich przylot i kibicując rozwojowi ich potomstwa.
W ramach przeprowadzonej inwentaryzacji do katowickiego RDOŚ zgłoszonych zostało w sumie 91 gniazd wymagających remontu znajdujących się w 50 gminach w województwie śląskim. Już wiadomo, że projekt będzie kontynuowany w 2024 roku. Koszt renowacji, wymiany słupów wraz z platformami i zabezpieczenia oraz pielęgnacji gniazd, wyniósł 71 tys. zł. Pieniądze na realizację przedsięwzięcia pochodzą z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Bocian biały (Ciconia ciconia) podlega w Polsce ochronie ścisłej i należy do gatunków wymagających ochrony czynnej. Powraca do naszego kraju z zimowisk najczęściej pod koniec marca. Pierwsze bocianie lęgi mogą zostać wyprowadzone już w drugiej dekadzie kwietnia. Samiec oznajmia zajęcie gniazda typowym dla bocianów klekotaniem. Dźwięk ten ma na celu zwabienie samicy. Klekotanie wydawane przez ptaki obu płci jest częścią rytuału godowego i ma odstraszać inne bociany, pojawiające się z zamiarem przejęcia gniazda.
