Noc sylwestrowa i czas karnawału to okres zabawy, radości i celebracji. Niestety, tradycja widowiskowych pokazów pirotechnicznych ma również swoją ciemną stronę, o której coraz częściej mówi się głośno – zarówno ze względu na zdrowie ludzi, jak i dobrostan zwierząt oraz środowisko naturalne…
Jak podkreśla Michał Szymaniak z Ustronia, pasjonat przyrody, a przede wszystkim dzikich zwierząt żyjących wokół nas, znany z przeprowadzania licznych i różnorodnych akcji edukacyjnych wśród najmłodszych mieszkańców naszego regionu, szkodliwość używania fajerwerków i petard to materia wieloaspektowa.
Zdrowie ludzi
Wystrzały petard i huk fajerwerków to nie tylko chwilowa atrakcja. – Ich używanie jest szkodliwe między innymi dla ludzi. Szczególnie cierpią osoby z zaburzeniami czy chorobami o podłożu psychicznym, a także autyzmem. Cierpią także osoby starsze – zauważa Michał Szymaniak.
Dźwięki o bardzo wysokiej dynamice mogą wywoływać ataki paniki, lęki, stres pourazowy oraz zaostrzać objawy istniejących zaburzeń. Warto pamiętać, że żyjemy w czasach, w których coraz częściej spotykamy u ludzi lęki, zaburzenia emocjonalne.
Kolejnym problemem jest jakość powietrza. – Fajerwerki wiążą się z zanieczyszczeniem powietrza oraz możliwością pojawienia się u ludzi problemów układu oddechowego. Po eksplozjach w powietrze trafiają toksyny, metale ciężkie i pyły zawieszone, których stężenie w noc sylwestrową w wielu miastach przekracza normy kilkukrotnie – zauważa Michał Szymaniak.
Środowisko – cichy świadek naszej zabawy
Efektowny pokaz trwa zaledwie kilka sekund, a jego konsekwencje środowiskowe utrzymują się długo. Pozostałości po fajerwerkach to nie tylko zanieczyszczenie powietrza – to także śmieci rozrzucone na ulicach, polach, w lasach i rzekach. – Pozostałości po fajerwerkach to ogromne ilości śmieci, rozprzestrzenione w każdym terenie. Elementy plastiku, metali i chemikaliów trafiają do gleby oraz wód, a następnie – do łańcucha pokarmowego – dodaje Michał Szymaniak.
Zwierzęta – ofiary hałasu, które nie potrafią prosić o pomoc
Najbardziej dramatyczne skutki pokazów pirotechnicznych dotyczą świata zwierząt. Michał Szymaniak podkreśla, że cierpią także ci, którzy tego nie powiedzą – zwierzęta. Wiele z nich ginie. Dla zwierząt huk jest nagły, nienaturalny i nieprzewidywalny. Prowadzi do paniki, ucieczek, a często – do tragedii.
– Pokazy fajerwerków to dla nich ogromny stres. Próby ucieczek przed źródłem stresu kończą się często kolizją z płotem, drzewem czy ścianą budynku. Zdezorientowane zwierzęta tracą życie także pod kołami samochodów – mówi Michał Szymaniak.
Dotyczy to zarówno zwierząt domowych, jak i dzikich – saren, ptaków, lisów czy jeży. Wiele ptaków umiera z wycieńczenia po nocnych, chaotycznych lotach w panice.
– Nie próbujmy porównywać wystrzałów fajerwerków do wyładowań atmosferycznych. Zwierzęta potrafią wyczuć zbliżającą się burzę, natomiast fajerwerki pojawiają się dla nich nagle, bez jakiejkolwiek naturalnej zapowiedzi – podkreśla Michał Szymaniak.
Mity dotyczące „uspokojenia” zwierząt
Często słyszymy, że wystarczy podać zwierzęciu środek uspokajający. Michał Szymaniak wyraźnie temu zaprzecza. – Czy na pewno? Zdecydowanie nie! Dzikie zwierzęta leku nie otrzymają. Jeśli chodzi o te domowe, pamiętajmy, że każdy lek może powodować skutki uboczne. Rozwiązaniem nie są farmaceutyki, lecz zmiana naszych zachowań – przekonuje ustronianin.
Pożary i wypadki
Fajerwerki to również ryzyko pożarów. – Nigdy nie mamy pewności, gdzie odpalona rakieta poleci. Co roku straż pożarna odnotowuje liczne interwencje związane z zaprószeniem ognia przez materiały pirotechniczne. Do tego dochodzą obrażenia fizyczne – poparzenia, rany i utrata palców – mówi Michał Szymaniak. Zauważa, że szczególne zagrożenie stanowią osoby odpalające fajerwerki pod wpływem alkoholu. – Materiały pirotechniczne często odpalane są przez osoby, które wcześniej spożywały alkohol. Wtedy ryzyko wystąpienia zdarzenia rośnie nieproporcjonalnie.
Nasz rozmówca apeluje o rozsądek i empatię. – Bądźmy rozważni i odpowiedzialni. Pamiętajmy, że jako ludzie zostaliśmy wyposażeni w „sprawczość”. Mamy wpływ na to, co może się wydarzyć. To od naszych decyzji zależy, czy Sylwester i karnawał będą czasem beztroskiej zabawy, czy okresem realnego zagrożenia dla innych istot i środowiska. Pamiętajmy o tym i nigdy nie zapominajmy o tym, że jako ludzie jesteśmy odpowiedzialni za słabszych i bezbronnych. Nie bądźmy obojętni, pozwólmy im przeżyć – podsumowuje ustroński przyrodnik.
