Jubileusz 85-lecia istnienia obchodziło ostatnio Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej w Żywcu.
W trakcie uroczystości uhonorowano między innymi Józefa Polaka – nagrodą „Powsinoga Beskidzki”. Wręczono też podziękowania w formie dyplomów i legitymacji dla nowych członków TMZŻ. Uroczystość uświetnił występ zespołu wokalno-muzycznego pod kierownictwem Tadeusza Trębacza.
– Towarzystwo wpisuje się pięknie w historię naszego miasta, działając na rzecz tradycji, zwyczajów oraz upamiętnienia historii niezwykłych ludzi. Nieprzypadkowo działa w nim dzisiaj wiele osób, które całe swoje zawodowe życie spędziły w Żywcu, pracując każdego dnia dla dobra miasta. To ich społeczne działania, wiele organizowanych spotkań i imprez sprawia, że organizacja jest nadal prężna i żywa – powiedział burmistrz Żywca Antoni Szlagor.
Historia Towarzystwa jest niezwykle bogata i obfitująca w setki wydawnictw i wiele inicjatyw. Początki Towarzystwa sięgają 1934 roku, gdy powstała Sekcja Miłośników Żywiecczyzny przy kole Towarzystwa Szkoły Ludowej. Inicjatorami byli między innymi Stanisław Szczotka z Milówki (historyk), Michał Jeziorski (nauczyciel), Władysław Nowotarski (nauczyciel i działacz Sokoła), Stefan Stoiński (muzyk i etnograf), Walenty Augustynowicz (nauczyciel), Tadeusz Charlewski (dyrektor Seminarium Nauczycielskiego w Żywcu), Mieczysław Mączyński, Włodzimierz Kawecki (leśnik, malarz i grafik) czy Adam Miksz (plastyk i miłośnik regionu). W okresie przedwojennym sekcja skupiała się m.in. na działalności wydawniczej, czego efektem było ukazanie się „Dziejopisu Andrzeja Komonieckiego” czy kwartalnika „Gronie”. Zbierano pieśni i melodie góralskie, a z inicjatywy Adama Miksza powstał „Bazar żywiecki”. Była to swego rodzaju spółdzielnia przemysłu ludowego i artystycznego. Zorganizowano również teatr amatorski ze sztukami przygotowanymi przez autorów z Żywiecczyzny. W latach 1937-1938, z inicjatywy sekcji, na szczycie Grojca przeprowadzano badania archeologiczne, które potwierdziły istnienie średniowiecznego zamku, a przy tym odkryto ślady osady z czasów kultury łużyckiej. W czasie drugiej wojny światowej działalność sekcji została zawieszona, a wielu działaczy trafiło do więzień czy obozów koncentracyjnych. Przerwa w działaniu trwała jeszcze kilka lat po wojnie.
W 1957 roku opracowano statut Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej, który rok później został zatwierdzony. W połowie lat 60. Towarzystwo wyszło z inicjatywą obchodów jubileuszu 700-lecia Żywca, co zostało podchwycone. W tym okresie, po latach starań, udało się wydać pierwszy numer „Karty Groni” jako kontynuatora przedwojennego kwartalnika „Gronie”. Od 2006 roku wydawnictwo ponownie ukazuje się jako „Gronie”. W 1958 roku powstała działająca do dzisiaj Grupa Literacka „Gronie” im. Emila Zegadłowicza. Zajmuje się ona nie tylko wydawaniem i promocją twórczości rodzimych poetów, ale też spotkaniami literackimi i organizacją wielu konkursów.
Pod koniec 1969 roku przy Towarzystwie powstała Grupa Plastyczna „Żywiec”, która zorganizowała kilkanaście ciekawych wystaw. Dziesięć lat później powstała sekcja Opieki nad Twórczością Artystyczną i Sztuką Ludową Regionu Żywieckiego. W 2007 roku zrodził się pomysł organizacji konferencji regionalistów żywieckich pod patronatem Towarzystwa. Pięć lat później TMZŻ wzbogaciło się o swój sztandar. W ostatnich latach powołano do życia Resursę Mieszczańską, w ramach której seniorzy z Towarzystwa spotykają się na szkoleniach czy wycieczkach, a poza tym publikują wspominki historyczne. Warto też podkreślić, że w 1973 roku przy Towarzystwie powstał Komitet Odbudowy i Rewitalizacji zamku i parku. Inicjatywę Towarzystwa przez kilkadziesiąt lat realizowały władze miejskie i powiatowe. Inną z inicjatyw była odbudowa Pomnika Grunwaldzkiego, który zburzyli Niemcy, a został on ponownie odsłonięty w 2005 roku. Dodajmy, że w Towarzystwie wciąż nie brakuje coraz to nowszych pomysłów i inicjatyw.
