Przywołana w powyższym tytule sytuacja dotyczy ciekawej scenki, jaką zaprezentowała dzięgielowska młodzież podczas dzisiejszych obchodów rocznicowych swojej szkoły. Było co obchodzić, bo to naprawdę długa już historia i piękny jubileusz, który zgromadził znamienitych uczestników.
Jerzy Obracaj był pierwszym kierownikiem szkoły w Dzięgielowie, która to placówka rozpoczęła działalność w 1903 roku. Dlaczego wyszedł z portretu? Był to element scenki, jaką przygotowali uczniowie Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w tej miejscowości. Młodzi ludzie w ciekawy sposób odegrali program ogólnopolskich wiadomości telewizyjnych, w których mowa jest o niesamowitym wydarzeniu, jakie miało miejsce podczas dzięgielowskiej Nocy Muzeów, kiedy to Jerzy Obracaj wyszedł z portretu, a następnie gościom tej nocy, a także osobom zebranym na uroczystości jubileuszowej, przedstawił okoliczności swojego życia, powstania szkoły oraz jej pierwszych lat.
Po tej inscenizacji przyszedł czas na kolejne słowa o historii tej oświaty, które padły z ust szczególnego gościa, którym był wnuk Jerzego Obracaja, prof. Piotr Obracaj. – Miło mi tutaj być i miło mi widzieć młodzież. Mój dziadek, założyciel tej szkoły, zmarł pół roku przed moim urodzeniem, ale pamięć o nim u nas w domu była zawsze żywa, a ja sam mam wiele wspomnień z lat dziecięcych, dotyczących tego miejsca na ziemi i tej szkoły – powiedział Piotr Obracaj, prezentując młodzieży długi szereg wspomnień z Dzięgielowa.
Piotr Obracaj, profesor architektury, był pomysłodawcą konkursu literackiego im. Jerzego Obracaja, którego wyniki ogłoszono podczas jubileuszu.
Podczas czwartkowych uroczystości zebranym prezentowali się uczniowie szkoły w przedstawieniach wokalnych i tanecznych, a także dzieci z Przedszkola Publicznego w Goleszowie oddział w Dzięgielowie. Głos zabierały między innymi: dyrektor tego przedszkola Sylwia Radulska, a przede wszystkim dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Dzięgielowie Katarzyna Bogdał, przybliżając również historię, ale i dzisiejszą codzienność szkoły:
– Jest potrzeba powiększenia obiektu, może podniesienia o piętro. Wtedy udałoby się stworzyć więcej nowoczesnych pracowni, takich jak “Zielona Pracownia”. Przede wszystkim jednak jest potrzeba starania się, by umysły tych młodych ludzi były jak najbardziej otwarte – powiedziała Katarzyna Bogdał.
Tak to było, przez dziesięciolecia
Historia szkoły w Dzięgielowie sięga przełomu XIX i XX wieku. W tym czasie w wyniku wprowadzenia ustawy szkolnej w 1869 roku i późniejszych rozporządzeń, dotyczących szkolnictwa wyznaniowego, na terenie Śląska Cieszyńskiego prężnie rozwijało się świeckie szkolnictwo publiczne z polskim językiem wykładowym. Obowiązek szkolny spoczywał na dzieciach w wieku od 6 do 14 roku życia, zatem mieszkańcy Dzięgielowa poczęli starania o utworzenie lokalnej szkoły publicznej.
W 1902 roku Śląska Krajowa Rada Szkolna w Opawie wydała zezwolenie na wybudowanie i otwarcie jednoklasowej szkoły ludowej z polskim językiem wykładowym. Arcyksiążęca Komora Cieszyńska przekazała na ten cel posiadłość o powierzchni 29 arów, a jednym z pierwszych fundatorów był Józef Żelisko, który już w 1896 przekazał na ten cel fundusze.
Bardzo szybko przystąpiono do prac budowlanych pod przewodnictwem Jana Hławiczki, przewodniczącego gminy Dzięgielów, i nadzorem budowlanym mistrza murarskiego Franciszka Seguensa z Cieszyna. W 1903 roku murowany budynek szkoły pod numerem 61 był gotowy. Uroczyste otwarcie i poświęcenie szkoły przez księdza Karola Kulisza odbyło się 23 sierpnia 1903 roku. 16 września 1903 roku 88 dzieci z Dzięgielowa rozpoczęło edukację w swojej nowej szkole, a jej pierwszym kierownikiem i nauczycielem został Jerzy Obracaj.
Szkoła się rozwijała, przybywało uczniów i nauczycieli. W 1928 roku funkcję kierownika placówki powierzono Michałowi Zoniowi. Liczba uczniów wzrastała z roku na rok i mały budynek stawał się już niewystarczający. Ówczesny kierownik szkoły Michał Zoń, Gustaw Cieńciała -wójt gminy, ksiądz Karol Kulisz i Andrzej Cholewa rozpoczęli starania o wybudowanie w Dzięgielowie nowej, większej szkoły wyższego stopnia. Projekt budynku wykonał Tadeusz Michejda z Katowic w latach 1928-1929. Zatwierdzono go 29 listopada 1929 roku. W 1930 rozpoczęto budowę nowej pięciolasowej szkoły na parceli nabytej przez Urząd Gminy z parcelacji dóbr arcyksiążęcych. W pierwszym roku budowy powstał budynek w stanie surowym, a w następnym wykończono wnętrze i wyposażono w podstawowy sprzęt szkolny i meble. Do szkoły dobudowano mieszkanie dla kierownika i tercjana, a cały teren należący do szkoły ogrodzono. Koszty budowy pokryto z budżetu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, a wyposażenie zapewniła gmina. Otwarcie i poświęcenie Szkoły Powszechnej w Dzięgielowie miało miejsce 11 października 1931 roku. W drugiej połowie lat trzydziestych szkoła została przekształcona w sześcioklasową Publiczną Szkołę II stopnia i realizowała znacznie poszerzony program nauczania.
II wojna światowa to trudny czas dla dzięgielowskiej szkoły. W pierwszych miesiącach wojny szkoła w ogóle nie funkcjonowała, a w 1940 roku rozpoczęła swą działalność jako szkoła niemiecka zarządzana przez niemieckich kierowników. To czas, gdy zniszczono wiele polskojęzycznych pomocy naukowych, dokumentację szkoły sprzed okupacji oraz zbiory biblioteczne. Stacjonujący przez 7 miesięcy żołnierze zrabowali wyposażenie warsztatów szkolnych. W tym czasie nauka odbywała się w języku niemieckim, a dzieci nie mogły w ogóle posługiwać się językiem polskim, gdyż groziły im za to surowe kary. Nie było książek i zeszytów. Korzystano z kamiennych tabliczek i rysików. Od stycznia 1945 roku zawieszono działalność szkoły. Na jej terenie umieszczono wojsko niemieckie, a od marca 1945 roku zorganizowano szpital na potrzeby wojska niemieckiego. Wojsko opuściło mury szkoły w maju, pozostawiając budynek z powybijanymi szybami, dziurawym dachem, niedziałającą instalacją elektryczną i wodną. Nie było ławek, szaf, krzeseł, urządzeń kuchennych, sprzętu gimnastycznego, wyposażenia pracowni robót ręcznych. W tych niesamowicie trudnych warunkach, Jan Cieślar i Zofia Żabianka, w pierwszych dniach czerwca, rozpoczęli nauczanie dzieci. Pierwszy powojenny rok szkolny trwał do 15 lipca, czyli niespełna sześć tygodni.
Rok szkolny 1946/47 był czasem wielkiego wysiłku i ofiarności zarówno nauczycieli jak i mieszkańców Dzięgielowa. Usuwano zniszczenia wojenne, organizowano zbiórki potrzebnych pomocy szkolnych, podręczników szkolnych i książek. W latach 1948 do 1955 szkoła nosiła nazwę Szkoły Ogólnokształcącej stopnia podstawowego, co oznaczało, że połączono szkołę podstawową z liceum w jedenastoletnią szkołę ogólnokształcącą, w której pierwszy etap (I-VII) był obowiązkowy. Od 1956 roku szkoła przybrała nazwę Szkoły Podstawowej. W roku szkolnym 1960/61 liczba uczniów przekroczyła 200, co było sporym problemem, gdyż szkoła posiadała tylko pięć sal lekcyjnych, a w myśl Ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania szkoła już za pięć lat miała się przekształcić w szkołę ośmioklasową. W tym celu w 1966 roku zaadaptowano znaczną część balkonu na schowek, w którym przechowywano pomoce naukowe, a w dotychczasowym magazynie utworzono salę lekcyjną na potrzeby klasy VIII.
Czas upływał, a szkole „przybywało lat” i mury same dopominały się o remont. Pierwszą poważną modernizację przeprowadzono w 1977 roku – zostały wymienione i pomalowane okna w całym budynku. W kolejnym roku wykonano nową instalację elektryczną i częściowo wodno-kanalizacyjną. W latach 1979-1981 wykonano instalację centralnego ogrzewania i jej izolację, wybudowano komin c.o., wymieniono pokrycie dachowe i otynkowano zewnętrzne ściany budynku szkoły. Wewnątrz budynku wyburzono piece kaflowe, przebudowano kuchnię i wykonano nową instalację wodno-kanalizacyjną, przygotowano pomieszczenie pod szatnię szkolną, wycyklinowano i pomalowano podłogi oraz wymalowany ściany w niektórych klasach. Powstała pracownia zajęć praktyczno-technicznych dla chłopców, a także nowa świetlica szkolna. Szkoła w tamtym czasie miała osiem niezależnych sal lekcyjnych, brakowało bardzo sali gimnastycznej. Zajęcia wychowania fizycznego odbywały się na górnym korytarzu. Kolejne remonty i modernizacje przypadały na lata 1991-92, kiedy to wyremontowano dach szkoły oraz przeprowadzono remont podłóg parkietowych. W latach 1991-1993 wybudowano boisko szkolne, które pełni funkcję boiska do gry w tenisa, siatkówkę, koszykówkę i piłkę ręczną. Od 1995-1998 przeprowadzono renowację stolarki okiennej, wymianę instalacji sanitarnych oraz generalny remont kuchni wraz z montażem nowoczesnego wyposażenia. Najpoważniejszą inwestycją tamtego okresu była nadbudowa poddasza i zmiana konstrukcji dachu. Ogromnym osiągnięciem w latach 1995-2000 było wybudowanie wspaniałej hali sportowej. Do jej powstania przyczynił się bardzo ówczesny dyrektor Adam Żwak i Grupa Inicjatywna Budowy Sali Gimnastycznej przy Komitecie Rodzicielskim w Dzięgielowie.
Istotną zmianą organizacyjną dla szkoły dzięgielowskiej było przekształcenie jej w Zbiorczą Szkołę Podstawową. Od roku 1975 stopniowo ograniczano działalność Szkoły podstawowej w Lesznej Górnej i uczniowie klas IV- VIII przechodzili do szkoły w Dzięgielowie, a SP Leszna Górna stała się Filią SP Dziegielów. W Latach 1982-2001 w Lesznej Górnej uczyły się dzieci w 3 oddziałach (klasy I-III), zaś w 2001 w placówce pozostał już tylko oddział „O”.
Kolejne zmiany czekały szkołę w latach 1999/2000. Wtedy wprowadzono w życie reformę oświaty, w wyniku której Szkołę Podstawową w Dzięgielowie o strukturze I-VIII przekształcono w szkołę sześcioklasową. Do 2000 w szkole uczyły się jeszcze klasy ósme, a w latach 1999-2002 w SP Dzięgielów funkcjonował oddział gimnazjalny. Po 2002 roku w szkole uczyły się już jedynie klasy od I do VI, do czasu, gdy gimnazja zlikwidowano, przywracając osiem klas.
Fot. Michał Cichy
