Wielkimi krokami zbliża się dzień Wszystkich Świętych. W kościele katolickim obchodzony jest on od IX wieku. Na 1 listopada wyznaczył go papież Grzegorz IV w 837 roku. Święto Zmarłych celebrowane jest też przez część innych wyznań. Jest również zwyczajem praktykowanym przez osoby bezwyznaniowe i niewierzące, mającym być wyrazem pamięci oraz oddania czci i szacunku zmarłym.
W jaki sposób 1 listopada obchodzi Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, którego największe grono przedstawicieli mieszka na Śląsku Cieszyńskim? Tego dnia luteranie świętują Pamiątkę Umarłych i Pamiątkę Świętych Pańskich. Zwykle w tym czasie odwiedzają groby swoich bliskich, choć w tradycji luterańskiej zmarłych wspomina się tak naprawdę w ostatnią niedzielę roku kościelnego, tak zwaną Niedzielę Wieczności, pod koniec listopada. Jest ona poświęcona przemijaniu, śmierci i eschatologii.
Obchodzona 1 listopada Pamiątka Umarłych to czas wspominania tych, którzy odeszli, a zarazem okazja, by prosić Boga o pociechę dla wszystkich zasmuconych. Na cmentarzach odprawiane są nabożeństwa, w czasie których luteranie rozważają Słowo Boże i wspólnie się modlą.
– Warto równocześnie zaznaczyć, że luteranie nie modlą się za dusze zmarłych. Ludzka modlitwa nie jest w stanie zmienić sytuacji zmarłego. Nie obchodzi się też Dnia Zadusznego. Luteranie nie uznają istnienia czyśćca. Brak o nim wzmianki w Piśmie Świętym. Nie ludzkie wysiłki, lecz Bóg w Jezusie Chrystusie dokonuje zbawienia i z łaski ocala człowieka. Luteranie odrzucają instytucję tzw. mszy za zmarłych. Msza może być sprawowana tylko dla żyjących, bo Komunia Święta służy pokrzepieniu tylko żyjących, tych, którzy jedzą i piją ciało i krew Pańską – wyjaśnia Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska, rzecznik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.
1 listopada obchodzona jest również Pamiątka Świętych Pańskich. Chociaż święci nie są w luteranizmie – i ogólnie w Kościołach protestanckich – identyfikowani z postaciami beatyfikowanymi lub kanonizowanymi przez Kościół jako instytucję.
– Świętym jest każdy człowiek prawdziwie wierzący w Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela. Kryterium świętości jest więc tożsame z żywą wiarą w Boga, jako tego, który odkupił ludzkość swoją własną krwią. Tak rozumiany święty pozostaje więc normalnym człowiekiem, choć nadal posiada grzeszną naturę. Dlatego luteranizm za Marcinem Lutrem określa kondycję człowieka wierzącego jako „usprawiedliwionego grzesznika”, tzn. żyjącego wiarą w Boga, ale ciągle jeszcze podległego grzechowi. Różni się to od rzymskokatolickiego rozumienia terminu „święty”. W dniu Świętych Pańskich luteranie dziękują Bogu za wszystkich żyjących i zmarłych, prawdziwie wierzących chrześcijan – dodaje Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska.
Ponieważ w okolicy Pamiątki Umarłych porządkuje się groby bliskich, wiele luterańskich parafii, podobnie jak w ubiegłych latach apeluje, by nie kupować plastikowych zniczy i sztucznych kwiatów. Ograniczając niepotrzebne odpady, można pokazać troskę o stworzenie i otaczający świat. Przed świętami organizowane są też akcje sprzątania cmentarzy ewangelickich i spacery śladami zasłużonych ewangelików. Zwierzchnik diecezji cieszyńskiej, bp Adrian Korczago, po raz kolejny zaapelował o włączenie się do akcji “Fundusz dla żywych”, by wspominając bliskich zawsze pamiętać o żywych, którym nadal można pomóc.
Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP przypomina również o akcji “Godność nie umiera”, przygotowanej przez Inicjatywę Społeczną “(Nie)zapomniane cmentarze”, która podejmuje działania na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i dbałości o cmentarze, mogiły i groby, zwłaszcza te niszczejące, zapomniane przez lokalne władze i mieszkańców. W ramach akcji, przed dwoma laty, został podpisany międzyreligijny apel, wypracowany przez zwierzchników Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce o poszanowanie cmentarzy – także tych już nieodwiedzanych, wyglądających na zapomniane. Powstał również poradnik, który jest zbiorem wskazówek, jak zachowywać się na cmentarzach różnych wyznań i tradycji.
