Spowiedź apostaty. Jak ateista spędza święta

Czy apostata może, po podzieleniu się opłatkiem, udać się na pasterkę? Czy zdeklarowany ateista może wziąć ślub kościelny i przyjaźnić się z duchownymi, a dzieci posłać na religię? I czy, będąc formalnie ekskomunikowanym, może o Kościele katolickim wypowiadać się – przynajmniej częściowo – z uznaniem? Na wszystkie te pytania odpowiedź brzmi… „tak”! O tym wszystkim, a także o procesie złożenia aktu apostazji w kościele w powiecie cieszyńskim, jak na spowiedzi opowiedział nam mieszkaniec Bielska-Białej.

Kiedy straciłem wiarę

Dobrze pamiętam ten czas. Nie nazywam tego jednak okresem, gdy straciłem wiarę, ale gdy zacząłem myśleć: o Bogu, Kościele katolickim, wierze, gdy zacząłem zadawać pytania. To było jeszcze w podstawówce, tuż przed bierzmowaniem. Zdałem sobie sprawę, że nie ma żadnych dowodów na to, iż istnieje jakaś istota wyższa, a tym, jak funkcjonował Kościół, byłem wyłącznie rozczarowany.

Bierzmowanie

Podjąłem tę decyzję wbrew sobie. Byłem do niej przekonywany, zachęcany, zmuszany. Największym argumentem – jak się później okazało zupełnie chybionym – było to, że będę mógł wziąć ślub kościelny.

Duchowi przewodnicy

Moi katecheci byli albo złymi ludźmi, albo złymi pedagogami. Katechetka wbijała mi do głowy religię, uderzając w nią piórnikiem, więc już w pierwszych latach podstawówki lekcje religii były traumatycznym przeżyciem. Jej przemoc przerwała dopiero interwencja rodziców. W dzisiejszych czasach ta kobieta trafiłaby za kraty. Na początku lat 90. było jednak inaczej. Z kolei ksiądz katecheta był dosłownie poniewierany przez uczniów, obrzucany czym popadnie. Nie miał żadnej charyzmy i żadnych kompetencji do pracy z dziećmi. Najlepiej wspominam katechetę z liceum, ale opowiadał nie o religii, ale – uprawiając sztuki walki – o swoich… bójkach. Wiedzieliśmy też, że ma liczne romanse.

Mimo takich wspomnień, nie uważam, że to tak dysfunkcyjni przedstawiciele Kościoła mnie do niego zniechęcili. Bardziej fakty. Czytałem Biblię, ale też czytałem choćby książki Deschnera, który bez skrupułów rozliczał Kościół z jego historii, pełnej zbrodni, zakłamania i chciwości. Niedawno zaczytywałem się w dziełach Hawkinga, wybitnego fizyka teoretycznego, który z szacunkiem odnosi się do religii, ale wskazuje, że żadne dowody naukowe nie potwierdzają, by istnienie naszego wszechświata było wynikiem jakiegoś rodzaju boskiej interwencji.

Wojujący ateizm

Można nie wierzyć w Boga, krytykować Kościół jako instytucję, ale nie wykazywać przy tym wojującej postawy, darować sobie agresję. Myślę, że tak jest w moim przypadku. Często rozmawiam z księżmi katolickimi i ewangelickimi oraz przedstawicielami innych religii, adwentystami, świadkami Jehowy… Przy odrobinie empatii można z każdym prowadzić twórczą rozmowę i coś dla siebie wartościowego wyciągnąć. Dziś już wiem, że jeżeli miałbym być chrześcijaninem, to lepszy dla mnie byłby Kościół ewangelicki, a nie katolicki, bo kojarzy mi się z większą prostotą, uczciwością i szczerością.

Wiem, jak ważny dla naszej kultury, historii i tożsamości był Kościół katolicki. Słuchając muzyki poważnej lub czytając wielkie starożytne dzieła literackie dobrze zdaję sobie sprawę, że przez wieki to Kościół był instytucją, która – choć z jednej strony bezwzględnie ograniczała wolność twórczą i myślenia – to, z drugiej, na jej łonie rozwijała się i nauka, i kultura. Dziś uczęszczam do świątyń katolickich i ewangelickich, gdy organizowane są tam na przykład koncerty muzyki barokowej, a szczególnie Bacha. Nigdzie indziej nie zabrzmią tak pięknie, skoro były pisane z myślą o tych miejscach.

Etap ciut wojowniczy miałem jako nastolatek. Zapadła mi w pamięć sytuacja, gdy na czacie dla katolików bez ogródek, ale bez żadnej złośliwości, napisałem, że papież Jan Paweł II nie jest dla mnie autorytetem. Od razu mnie wyrzucono z tego grona. Był to czas, gdy status naszego papieża był niepodważalny. Dopiero dziś zaczęto nieśmiało mówić o jego odpowiedzialności za to, że zdawał się nie zauważać skandali pedofilskich, co dzisiaj tylko rujnuje opinię Kościoła katolickiego.

Apostazja

Na złożenie aktu apostazji, czyli dokonania ekskomuniki na własne życzenie, byłem już zdecydowany jako nastolatek. Ale do dokonania formalności zmobilizowało mnie dopiero planowanie… kościelnego ślubu. Brzmi absurdalnie, ale związałem się z katoliczką, której zależało na ślubie kościelnym. Nie miałem problemu, by się nań zgodzić oraz na wychowanie dzieci w wierze katolickiej.

Szkopuł w tym, że nie wyobrażałem sobie, abym miał w kościele zaprzeczyć sam sobie. Namawiano mnie, bym zacisnął zęby, wyspowiadał się i przysięgał na Boga. Nie mogłem sam siebie okłamać w ten sposób. Postanowiłem więc stanąć do kościelnego ślubu oficjalnie jako osoba spoza kościoła. Wymagało to trochę zachodu, bowiem trzeba było w końcu dokonać tego aktu apostazji.

Wyrozumiały proboszcz

Chcąc zerwać z kościołem, a było to dziesięć lat temu, zapoznałem się z całą procedurą, którą stworzono tak, by do zerwania nie doszło zupełnie i by jak najbardziej to utrudnić. Moja parafia mieściła się wtedy w średniej wielkości miejscowości na Śląsku Cieszyńskim. Proboszcz, do którego się udałem, powiedział, że jestem pierwszym takim przypadkiem. Wspominam go bardzo ciepło, jako otwartą i życzliwą osobę. Machnął ręką niemal na wszystkie procedury i apostazji dokonałem dużo szybciej i sprawniej, niż to stanowiły przepisy. Co więcej, zaprosił mnie, bym ślub wziął właśnie w administrowanej przez niego świątyni. Teoretycznie miał obowiązek jak najdłużej odwodzić mnie od mojej decyzji, ale wyraził tylko przekonanie, że jeszcze wrócę na łono kościoła.

Rodzice

Rodzice się spisali. Ktoś by rzekł, że skapitulowali. Bo z jednej strony niegdyś zmuszali mnie do chodzenia do kościoła, a – z drugiej – to oni wystąpili jako świadkowie podczas składania aktu apostazji. Zrozumieli i zaakceptowali mój wybór.

Akt ulgi

Gdy apostazja się dokonała, poczułem, jakby kamień spadł mi z serca. To było uczucie oczyszczenia, bardzo radosne, doprowadzenia do zgody z samym sobą. Każdemu, kto w praktyce zerwał związek z Kościołem, polecam, by postawił tę kropkę nad i. Większość osób twierdzi, że to niepotrzebne, gdy w swoim sercu, a raczej umyśle, już się zerwało z Kościołem. Ja uważam, że warto, bo jest się w zgodzie ze sobą i światem.

Dawid Podsiadło

Ostatnio zrobiło się głośno o zapowiedzi chyba największej polskiej gwiazdy popu, że przymierza się do apostazji. Mam wrażenie, że muzykowi chodzi tylko o jeszcze większy szum wokół siebie. Gdyby był uczciwy, to by to po prostu zrobił. Mało kto pamięta, ale temat apostazji jest regularnie wywoływany przez osoby publiczne, i to od kilkunastu lat. Mimo poczucia, że wywoływany jest dla poklasku, uważam, że warto o tym dyskutować.

Zerwanie z Kościołem

Ci, którzy rozważają formalne zerwanie z Kościołem katolickim wskazują, że to w zasadzie niemożliwe. I jest to prawda, bo ta instytucja postawiła się ponad prawem. Nie funkcjonuje tu w takim zakresie RODO. Nawet po tzw. wypisaniu się z Kościoła katolickiego ten nadal przechowuje dotyczące nas dokumenty. Wolałbym, by było inaczej, ale specjalnie mi to nie przeszkadza, bo żyjemy w czasach, gdy nasze dane są sprzedawane byle komu, a sami nie szanujemy swojej prywatności, relacjonując swoje życie w mediach społecznościowych.

Po ślub do kościoła

Gdy już dokonałem apostazji, musiałem postarać się o zgodę najwyższych hierarchów na udzielenie mi ślubu kościelnego z katoliczką. Wcześniej rozmawiałem z proboszczami parafii mojej i przyszłej małżonki. Proboszcz z parafii narzeczonej był przerażony wizją tego, że ma się spotkać z kimś ekskomunikowanym i jeszcze pójść mu w czymś na rękę. Gdy mnie poznał i zrozumiał, że jestem po prostu uczciwy w swoim postępowaniu, to wszelkie bariery runęły.

Ślub był rzeczywiście specyficzny, bowiem żona przysięgała na Boga, a ja nie. Wszystko odbyło się w doskonałej atmosferze i – odnosząc się tylko do mojego przypadku – przedstawicielom Kościoła katolickiego mogę być wyłącznie wdzięczny za otwartość, zrozumienie i sympatię. Myślę, że gdyby każdy zetknął się z tymi kapłanami, z którymi zetknąłem się ja, miałby dużo lepsze zdanie o tej wielkiej instytucji. Uważam, że to jednak zasługa obu stron. Sam podszedłem do sprawy z życzliwością i szacunkiem, i mi to oddano.

Wychowanie dzieci

Wziąłem udział w chrzcie dzieci i zgodziłem się na to, by były wychowywane w wierze katolickiej przez żonę, chodziły do kościoła i na lekcje religii. Tłumaczę jednak, że tata nie wierzy w Boga i dlaczego. Zachęcam je jednak, by nie rezygnowały z lekcji religii – by dowiedziały się tam jak najwięcej, ale też podchodziły do tematu wiary z innych punktów widzenia, by sięgały też do wiedzy naukowej. Mówię, że jeśli przyjdzie czas, aby podjęły decyzję, to będą miały wsparcie i zrozumienie w rodzicach.

Religia nie ma patentu na dobre i uczciwe życie. O wiele większą rolę pełni wychowanie, edukacja i dawanie dzieciom dobrego przykładu.

Skandale pedofilskie

Tak, boję się, że ktoś skrzywdzi moje dzieci. Mówię im, że nikt nie ma prawa ich dotykać i krzywdzić, mówię, na co muszą uważać. Mają już w domu zapewnioną edukację seksualną dostosowaną do swojego wieku. Moi rodzice sami mi takową zapewnili, kupując książki o tej tematyce. Wiedza to bowiem swoista tarcza chroniąca nas przed złem.

To nie jest tak, że boję się zostawić dziecko sam na sam z księdzem czy katechetą. Tak samo bałbym się, puszczając je na obóz harcerski czy inny wyjazd.

Święta apostaty

Wiem, że dla księży to czysta hipokryzja, duchowa i moralna pustka. Ale ja kocham obchodzić katolickie święta, a już szczególnie przygotowywać i spożywać wielkanocne i wigilijne potrawy. Święta kojarzą mi się z ciepłem rodzinnym, rozmowami, pięknymi tradycjami. Przyłączam się do nich, zapewniam dzieciom wszystko to, co sam otrzymałem w dzieciństwie i czerpię z tego autentyczną radość. Nie ma w tym wiary, ale poczucie, że kultywowanie naszych tradycji cementuje rodzinę i daje jej nieco wytchnienia. Bywało, że szedłem z dziećmi święcić pokarmy czy uczestniczyłem w mszy podczas Bożego Narodzenia. Nie zgadzam się z tymi katolikami, którzy twierdzą, że skoro nie wierzę, to nie powinienem zawłaszczać sobie ich świąt. Trudno nie dostrzec wielkiej obłudy w takich twierdzeniach.

Co bym zmienił

Mam wrażenie, że Kościół katolicki powoli sam się unicestwia, choć – patrząc na dwa tysiące lat jego historii – trudno uwierzyć, by to się rzeczywiście dokonało. Gdy obserwuję młodych ludzi, to widzę, że Kościół nie ma im niczego do zaoferowania, że nie nadają na tych samych falach, a przymus wiary jest już coraz słabszy.

Sam nie potrafię pogodzić się z tym, że państwo, które powinno być świeckie i otwarte na potrzeby wszystkich obywateli, ma wręcz charakter wyznaniowy, dyskryminuje „niewiernych” i otwarcie bądź pod stołem finansuje tę i tak ociekającą złotem instytucję. I wszystkim nam narzuca jej światopogląd. Gdyby państwo było uczciwe wobec obywateli i Kościoła katolickiego, to on sam szybciej oczyściłby się z patologii i nie byłby postrzegany tak źle, jak dzisiaj.