Stopy w dobrych rękach

Upływający czas nikogo nie oszczędza. Choć podejmujemy wiele działań mających na celu zminimalizowanie jego skutków, w naszym organizmie prędzej czy później dochodzi do wielu zmian strukturalnych i fizjologicznych. Dotykają one naszego ciała od stóp do głów. Dosłownie.

Istnieje dziedzina medycyny, która zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem chorób stopy i stawu skokowo-goleniowego. To podologia. Lekarze podolodzy mają wiele do powiedzenia na temat stóp seniorów, gdyż stanowią oni sporą grupę pacjentów.

– Ze względu na zmiany hormonalne oraz genetycznie uwarunkowane procesy zanikowe, a także eksploatację stóp w czasie całego życia, skóra stóp u osób starszych staje się cienka, mniej elastyczna i sucha, zanika zapewniająca amortyzację wyściółka tłuszczowa, a paznokcie ulegają pogrubieniu. Na kondycję stóp seniorów wpływa dodatkowo osłabienie układu mięśniowo-szkieletowego, pogorszenie ruchomości stawów, zwyrodnienia, zaburzenia funkcji układu sercowo-naczyniowego oraz choroby, w szczególności reumatyczne i cukrzyca. Te czynniki sprzyjają powstawaniu deformacji stóp – wyjaśnia dr n. med. Katarzyna Adamczyk, ustroński podolog, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego i Krakowskiej Szkoły Wyższej Promocji Zdrowia, zajmująca się – prócz pracy naukowej – udzielaniem konsultacji podologicznych i wykonywaniem zabiegów w zakresie specjalistycznej pielęgnacji stóp.

Do najczęstszych deformacji można zaliczyć płaskostopie poprzeczne, koślawość paluchów oraz deformacje palców – palce młotkowate i młoteczkowate. Zmiany anatomiczne stóp sprzyjają także pojawianiu się bolesnych zrogowaceń – modzeli i nagniotków, oraz występowaniu zmian dermatologicznych, w szczególności grzybicy skóry gładkiej i paznokci.

Podolog zauważa, że stopy osób starszych można z całą odpowiedzialnością określić jako „stopy wrażliwe”, wymagające uważnej pielęgnacji. W celu utrzymania ich w dobrej kondycji, seniorzy powinni zadbać o ich prawidłową higienę oraz zaopatrzyć się w odpowiednie obuwie. Codzienna pielęgnacja stóp powinna obejmować mycie w ciepłej wodzie z dodatkiem delikatnego mydła, a następnie dokładne wycieranie, szczególnie przestrzeni międzypalcowych, gdyż wilgoć sprzyja maceracji naskórka oraz zakażeniom drożdżakowym i grzybiczym.

– W przypadku suchości, należy regularnie stosować profesjonalne kremy pielęgnacyjne do stóp. Zapewnią one prawidłowe nawilżenie i elastyczność skóry, dzięki czemu nie będzie miała tendencji do rogowacenia i pękania. Kolejnym bardzo istotnym elementem pielęgnacji jest prawidłowe obcinanie paznokci. U osób starszych ulegają one bowiem pogrubieniu, są mniej uwodnione, kruche i łamliwe. By zapobiec przerostowi płytek paznokciowych oraz powstawaniu bolesnych nagniotków podpaznokciowych, paznokcie należy regularnie skracać, pamiętając by płytka była obcinana „na prosto”, czyli bez wycinania i zaokrąglania krawędzi bocznych paznokci – radzi dr n. med. Katarzyna Adamczyk.

Powierzchowne zrogowacenia naskórka w warunkach domowych mogą być usuwane za pomocą tarek do stóp lub pumeksu. Natomiast nie jest wskazane stosowanie w tym celu skarpet złuszczających oraz nożyków, żyletek czy ścinaczy do usuwana zrogowaceń naskórka, popularnie nazywanych „omegami”. Preparaty chemiczne nie pozwalają bowiem na usunięcie głębokich zrogowaceń i w konsekwencji prowadzą do powstawania w ich obrębie bolesnych pęcherzy i rozpadlin, przy równoczesnym silnym złuszczeniu cienkiej zdrowej skóry. Stosowanie narzędzi ostrych sprzyja z kolei zbyt intensywnemu usuwaniu naskórka i w konsekwencji pobudza proces rogowacenia. Własnoręczne ścinanie zrogowaceń wiąże się też z ryzykiem skaleczeń, niebezpiecznych w szczególności dla diabetyków oraz osób leczonych sterydami i cytostatykami, upośledzającymi proces gojenia się ran.