W górach ceny w górę. Reporterski rekonesans po Beskidach

Czy górskie wędrówki cieszą się jeszcze zainteresowaniem? W jaki sposób obecne warunki życia w kraju oddziałują na tę formę turystyki? Czy postępująca drożyzna i dokuczliwa inflacja wpływa na frekwencję w beskidzkich schroniskach?

Postanowiliśmy przyjrzeć się z bliska szlakom wędrownym Beskidu Śląskiego. Zajrzeliśmy też do niektórych schronisk górskich w tym regionie (nie tylko należących do PTTK). Choć trudno mówić o pustkach na beskidzkich ścieżkach, to jednak gołym okiem widać, że znacząco zmalała liczba turystów odwiedzających w okresie wakacyjnym malownicze pasmo nad Bielskiem, Szczyrkiem i Wisłą. A widok rasowych piechurów z wypakowanymi plecakami górskimi stał się już na turystycznych szlakach beskidzkich zupełnym rarytasem.

Wiatr od Klimczoka

Lipcową eskapadę reporterską grupy dziennikarskich przyjaciół rozpoczynamy od Klimczoka, uwiecznionego – co warto nieustająco przypominać – w tekście nastrojowej ballady „Wiatr od Klimczoka” (1969), śpiewanej z ekspresją przez Stana Borysa. Na trasie widokowego marszu z Bystrej spotykamy nielicznych wędrowców, w tym przede wszystkim kilka rodzin z dziećmi. Dzięki leśnym pogawędkom z górskimi turystami okazuje się, że niektórzy z nich przyjechali w Beskidy z odległych regionów, m.in. z Wielkopolski i województwa łódzkiego.

Od dawna nosili się z takim zamiarem, ale dwuletni okres pandemii uniemożliwiał im realizację planów. Pochodząca z Pajęczna sympatyczna para miłośników górskiej włóczęgi zwierza się, że w Beskidach jest pięknie, ale drogo.

Lipcowe ceny w schronisku PTTK na Klimczoku potwierdzają z grubsza tę diagnozę (jajecznica z trzech jaj – 17 zł, fasolka po bretońsku – 22 zł, a smażona kiełbasa z frytkami – 28 zł). W słoneczne środowe przedpołudnie w jadalni siedzi zaledwie kilka osób, ale szybko okazuje się, że w okresie weekendów obiekt przeżywa prawdziwe oblężenie. – Duży wpływ na frekwencję w schronisku ma pogoda. Sytuacja w tym względzie powoli wraca do stanu sprzed pandemii. Szkoda tylko, że dzierżawcy schronisk PTTK muszą tyle czasu poświęcać tzw. papierologii (sporządzaniu rozmaitych sprawozdań). Ten czas można byłoby z pożytkiem przeznaczyć na inne cele – mówi „Kronice” Dorota Kukla, kierownik schroniska, która wraz z mężem gospodaruje na Klimczoku od 30 lat.

Obiekt oferuje noclegi w pokojach dwu- i czteroosobowych. Ich ceny wahają się przedziale od 60 do 90 zł od osoby. Dzieci w wieku do lat siedmiu mogą liczyć na 50-procentową zniżkę. Schronisko zapewnia zwyczajowe ulgi członkom PTTK. – Dostarczamy turystom bezpłatny wrzątek, ale tylko wówczas, gdy dysponują własnymi naczyniami. Kubek wrzątku w naczyniu schroniskowym kosztuje natomiast 50 groszy – wyjaśnia szefowa beskidzkiej chaty.

W Chacie Wuja Toma

Z Klimczoka kierujemy się w stronę Przełęczy Karkoszczonka. Szlak wiedzie m.in. urokliwymi polanami, z których rozpościerają się słoneczne panoramy beskidzkie. Po drodze mijamy kilkunastu wspinających się ostro pod górę turystów. Padają z ich strony tradycyjne pytania: czy daleko jeszcze do schroniska? Uśmiechają się od ucha do ucha, gdy w odpowiedzi słyszą: to już blisko, ale warto zdobyć się na wysiłek, bo na Klimczoku mają niezłe ciasto truskawkowe! Jeden z wędrowców wyznaje od razu, że to najlepsza zachęta turystyczna dla jego utrudzonej nieco marszem partnerki.

W prywatnym obiekcie „Chata Wuja Toma” na Przełęczy Karkoszczonka panuje kameralna atmosfera. Przy stolikach pod parasolami siedzi kilka rodzin. Ceny potraw i napojów – porównywalne ze schroniskiem na Klimczoku. Pytamy gospodarza chaty o sprawę wrzątku serwowanego turystom. – U mnie panują w tym względzie inne reguły niż w schroniskach PTTK. Jeśli klient zamówi obiad, to bez kłopotu może liczyć na darmowy wrzątek na herbatę. W innych sytuacjach nie świadczymy jednak takich usług – stwierdza bez niedomówień Tomasz Owczarz.

Wędrówka z Karkoszczonki do Szczyrku Biłej obfituje w efektowne krajobrazy. W centrum beskidzkiego kurortu nad Żylicą daje już o sobie znać niemiła niespodzianka. Ceny obiadów w miejscowych karczmach i restauracjach utrzymują się w górnej strefie stanów wysokich. Cudem udaje się natrafić na niewielki lokalik gastronomiczny, w którym pełen zestaw obiadowy kosztuje zaledwie 26 zł. Jest tam nie tylko tanio, ale jeszcze w dodatku smacznie.

Górska wizyta u stulatka

Interesujących wrażeń dostarcza w kolejnym dniu wyprawa z Wisły na Stożek. Popularny szlak turystyczny rozpoczyna się obok nieczynnej od dłuższego czasu stacji PKP w Wiśle Głębcach. Beskidzcy wędrowcy mogą tam z łatwością obserwować przebieg prowadzonych robót kolejowych. Wieść niesie, że w październiku ma zostać wreszcie wznowiona komunikacja kolejowa na trasie z Katowic do Wisły.

Najciekawszym fragmentem reporterskiej włóczęgi w tej części Beskidu Śląskiego jest bez wątpienia przechadzka z Kiczor na Stożek, wiodąca wzdłuż – znakowanego kolorem czerwonym – Głównego Szlaku Beskidzkiego. To intrygujące miejsce na obszarze Śląska Cieszyńskiego. Ścieżka wędrowna jest zarazem państwową granicą polsko-czeską, a w odległości niespełna czterech godzin marszu od Kiczor znajduje się sławny trójstyk granic Polski, Czech i Słowacji (Jaworzynka Trzycatek). W czwartkowe przedpołudnie nie ma tam zbyt wielu turystów. Rozbrzmiewają natomiast w lesie głośne piły spalinowe w rękach drwali. Tnie się bezlitośnie drzewa po polskiej stronie granicy. Jest to przygnębiający widok. – Wycinamy tylko chore drzewa z obumarłą korą – zapewniaj indagowani przez nas drwale.

Z daleka rzuca się w oczy charakterystyczne schronisko PTTK na Stożku – najstarszy polski obiekt turystyczny w całych Beskidach. 9 lipca obchodziło ono uroczyście stulecie istnienia. Budynek nie jest już zasłonięty wiekowymi drzewami, które rosły przez długie lata w sąsiedztwie obiektu. Zostały one wycięte po uzyskaniu stosownych zezwoleń służb przyrodniczych. Pozostały jednak dwa dorodne pniaki, które teraz pełnią użyteczną rolę podpórek wspierających ławę turystyczną.

Szybkowar i sauna

Dzierżawcą schroniska jest od niedawna Krzysztof Cimek z Ustronia. Zarządza beskidzkim obiektem wraz z żoną Magdą. Trudno będzie mu pobić niezwykły rekord ustanowiony w przeszłości przez Jana Cięgiela, który 38 lat był gospodarzem chaty na Stożku. Obecne czasy – jak sam deklaruje – nie sprzyjają, niestety, pieszej turystyce górskiej, co napawa go smutkiem.

Stara się jednak honorować odwieczne zwyczaje panujące w schroniskach. W jadalni stoi szybkowar z gorącą wodą. Każdy z zainteresowanych turystów może z niego skorzystać i otrzymać darmowy wrzątek, umożliwiający przygotowanie herbaty. Ceny potraw i napojów nie są nadmiernie wygórowane. Za porcję pierogów ruskich (wkrótce mają się ponoć nazywać „ukraińskie”) trzeba zapłacić 22 zł. Nie wiadomo jednak, co przyniesie przyszłość.

W schronisku nie ma już dawnej kuchni turystycznej dla wędrowców. Jest w nim natomiast prawdziwa sauna, co stanowi ewenement w górskich obiektach. Chata dysponuje noclegami w pokojach o różnej wielkości. Największa izba ma 14 łóżek. Opłaty za noclegi zbliżone są do stawek obowiązujących na Klimczoku.

Schroniskowa frekwencja w tygodniu nie budzi entuzjazmu Krzysztofa Cimka. Tylko w okresie weekendów obiekt jest odwiedzany chętnie – jeśli akurat dopisuje pogoda. Wyróżnia się natomiast atrakcyjnym atutem – widoki z okien przeszklonej jadalni są przy słonecznej aurze urzekające!

Tekst i zdjęcia: Zbigniew LUBOWSKI