Poznaliśmy zwycięzców konkursu miasta Bielsko-Biała i bielskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej Teatru Lalek Banialuka im. Jerzego Zitzmana z oddziałem Książnicy Beskidzkiej dla dzieci i młodzieży oraz tzw. zieloną biblioteką w Bielsku-Białej. Na konkurs wpłynęły aż 33 prace.
Koncepcja miała przewidywać też budowę garażu podziemnego na około 100 samochodów osobowych oraz takie zagospodarowanie terenu w otoczeniu obiektów, aby zachować jego dotychczasową funkcję targową. Wybrana lokalizacja to teren należący do miasta, położony w rejonie ulic PCK i Władysława Broniewskiego, w pobliżu stacji PKP Bielsko-Biała Lipnik.
Obecnie maksymalny planowany szacunkowo łączny koszt wykonania robót na podstawie pracy konkursowej wynosi 100 milionów złotych netto. Zakładany termin realizacji to 2029 rok. Budowa Banialuki jest wpisana do oferty konkursowej organizacji Europejskiej Stolicy Kultury w Bielsku-Białej w 2029 roku.
Rozstrzygnięcie konkursu na opracowanie koncepcji odbyło się 27 maja i było transmitowane na kanale YouTube SARP Bielsko-Biała; pokonkursową wystawę zaplanowano na 24 czerwca.
Pierwszą nagrodę – 50 000 złotych oraz zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki sąd konkursowy przyznał zespołowi projektowemu P2PA sp. z o.o. z Wrocławia. Za szczególnie wartościowe uznano profesjonalne podejście zespołu projektowego, trafne decyzje funkcjonalno-przestrzenne w skali urbanistycznej w odniesieniu do zadanego programu, istniejących uwarunkowań i kontekstu otoczenia. Sąd zwrócił uwagę na ukształtowanie przestrzeni publicznej – placu, właściwe powiązanie go z przystankiem kolejowym, przy jednoczesnym pozostawieniu możliwości zachowania istniejącej funkcji targowej w dotychczasowej lokalizacji; dobre powiązanie komunikacji na linii parking podziemny – hall główny, zapewniające wysoki komfort użytkowania; właściwe rozwiązanie obsługi i powiązań komunikacji. Poza tym na rozwiązania architektoniczne o ponadczasowym charakterze, na które składają się kompozycja, kształtowanie brył i elewacji oraz czytelna hierarchia wejść. Oczekiwania zamawiającego spełnia również właściwy podział inwestycji teatru i biblioteki na dwa budynki, co zapewni im zachowanie niezależności organizacyjnej i tożsamości odrębnych placówek kultury oraz zapewnienie prawidłowego funkcjonowania technologii teatru, a także czytelnego układu komunikacyjnego zarówno zaplecza, jak i części przeznaczonej dla widza, w tym multifunkcjonalne foyer, które stwarza szansę na wykreowanie przestrzeni o unikalnym, rozpoznawalnym charakterze.
Sąd ma też zalecenia pokonkursowe odnośnie zwycięskiej pracy. Chodzi o uważne przeanalizowanie i uwzględnienie na dalszych etapach projektowania szczegółowych uwag zamawiającego i użytkowników w zakresie:
– powiązań funkcjonalnych pomieszczeń biblioteki – przywrócenie tradycyjnej relacji biur nad holem biblioteki;
– rozwiązań dodatkowej zieleni towarzyszącej tak, aby wzmocnić jej udział w budowaniu wrażeń i charakteru nowej zabudowy zgodnych z ogólnymi oczekiwaniami mieszkańców miasta i lokalnej społeczności;
– rozsunięcia budynków (przesunięcia obiektu przeznaczonego dla teatru w kierunku ul. PCK) w celu powiększenia przestrzeni publicznego placu wraz z zielenią urządzoną pomiędzy budynkami.
W uzasadnieniu werdyktu napisano:
„Sąd konkursowy, wybierając koncepcję architektoniczno-urbanistyczną dla przestrzeni, gdzie znajdą swoje miejsce Teatr Lalek Banialuka oraz Książnica Beskidzka oraz garaż podziemny i dotychczasowa funkcja targowa, nie miał łatwego zadania. Zgłoszone zostały 33 prace. Część z nich nie spełniała wymogów regulaminowych. W efekcie dwudniowych analiz i dyskusji, jednogłośnie wybrano pracę, która na pierwszy rzut oka nie będzie postrzegana jako fajerwerkowa czy pocztówkowa, ale jest to bezpieczna, ponadczasowa i odporna na krytykę architektura, której ukrytą, a najważniejszą zaletą, jest czytelność układu powiązań i wewnętrzna funkcjonalność dostosowana do specyfiki instytucji, które będą użytkowały przestrzeń – Teatru Lalek Banialuka oraz Książnicy Beskidzkiej. Wybrano biały obiekt dla Białej. Natomiast wnętrze przeznaczone dla teatru może stać się swoistym landmarkiem i grać bijącą nocą iluminacją z wewnątrz. Ażurowość materiału elewacyjnego będzie wraz z oświetleniem wewnętrznym tworzyć teatralną grę cieni. W przypadku tych obiektów nie będzie potrzebna dodatkowa iluminacja świetlna”.
Druga nagroda – 40 000 złotych – decyzją sądu konkursowego trafi do zespołu projektowego Heinle, Wischer und Partner Architekci sp. z o.o. z Wrocławia za prawidłowe i harmonijne ukształtowanie całości założenia, prawidłową technologię teatru oraz biblioteki, świadczące o dobrym warsztacie projektanta, oraz bardzo dobre rozwiązania kompozycyjne w zakresie ukształtowania brył obiektów i elewacji, prezentujące wysoką jakość architektury, w tym za interesujące, czytelne nawiązanie do stylistyki kurtyny teatralnej.
W przypadku tej pracy zastrzeżenia jury budziła lokalizacja targowiska łącznie ze sceną letnią w przestrzeni wspólnej między budynkami w sąsiedztwie parkingu, co uznano za decyzję nietrafną, mogącą powodować niepożądane kolizje. Za nietrafną decyzję funkcjonalną i przestrzenną uznano również zlokalizowanie i wyeksponowanie przed frontem zabudowy parkingu naziemnego (wzdłuż ul. Władysława Broniewskiego).
Trzecia nagroda – 30 000 złotych – decyzją jury została przyznana zespołowi projektowemu Plus3-Architekci sp. z o.o z Warszawy. W uzasadnieniu sąd podkreślił prawidłowe, wyważone określenie skali obiektu i spójnie zaaranżowaną przestrzeń wspólną; koncepcję architektoniczną teatru i biblioteki stawiającą na integrację funkcjonalności, komfortu użytkowania i estetyki; oraz wartościową próbę wykreowania miejsca, które będzie inspirować i edukować; a także lokalizację letniej sceny pomiędzy teatrem i biblioteką oraz prawidłową, trafną pod względem funkcjonalnym lokalizację placu targowego.
Zastrzeżenia jury budzi zaproponowana architektura budynków – systemowa i minimalistyczna, jednak schematyczna, co uniemożliwiłoby indywidualizację i identyfikację ważnych obiektów funkcji kultury – teatru i biblioteki – jako placówek kultury o dużym znaczeniu dla kompozycji miasta.
Sąd konkursowy przyznał też równorzędne wyróżnienia honorowe. Wśród nagrodzonych znaleźli się:
– zespół projektowy w składzie Joanna Migut, Adam Derlatka, Dariusz Florczak – za bardzo dobrze zaprojektowaną pod względem funkcjonalnym bibliotekę oraz jej usytuowanie w parku pomyślanym jako ogólnodostępna zielona przestrzeń publiczna zlokalizowana na przedpolu teatru;
– zespół projektowy 7S Group sp. z o.o. – za interesującą, autorską próbę rzeźbiarskiego ukształtowania formy budynków i poszukiwanie zindywidualizowanej nowoczesnej estetyki;
– zespół projektowy NM architekci Tomasz Marciniewicz, Zuzanna Szpocińska, Jerzy Grochulski – za nieszablonowe rozwiązania w zakresie estetyki elewacji w nawiązaniu do tradycji włókienniczej miasta;
– zespół projektowy Piotr Smiechowicz Architecture – za poszukiwania ekspresyjnej, wyrazistej i futurystycznej formy.
Źródło: Biuro Rozwoju Miasta
