Skutki światowego kryzysu dźwigają Kowalscy. Automotive na kolanach

Zerwane przez Covid-19 łańcuchy dostaw, uzależnienie od azjatyckich producentów i kryzys na rynku części samochodowych zahamował pracę dużych zakładów pracy w naszym regionie, związanych z branżą motoryzacyjną. W wielu z nich trwa zaciskanie pasa, a perspektywy są dosyć niepewne. A w fabrykach produkujących samochodowe części zatrudnionych jest cała rzesza mieszkańców powiatu cieszyńskiego.

Pracujące w naszym powiecie dla sektora motoryzacyjnego zakłady skupione są przede wszystkim w Skoczowie, ale także znajdują się w innych miejscowościach – Ustroniu, Istebnej czy Bażanowicach. Każdy z nich mniej lub bardziej ucierpiał najpierw przez Covid-19, a później wpadł w kolejny dołek przez deficyt półprzewodników, drobnych elektronicznych podzespołów, którymi coraz bardziej faszerowane są nowe pojazdy. Brak jednego elementu sprawia natomiast, że sypie się układanka samochodowej produkcji na dalszych etapach, a na włosku wisi los pracowników i ich rodzin.

Zakładem, który prawdopodobnie najbardziej w naszym powiecie doznał uszczerbku na produkcji z powodu światowego kryzysu, jest skoczowska odlewnia Teksid Iron Poland. Pracuje w niej około 460 osób, nie licząc firm współpracujących. – Problemy są u nas bardzo mocno widoczne, gdyż jesteśmy praktycznie całkowicie uzależnieni od motoryzacji. W pewnym momencie rozwoju skoczowskiej odlewni, „na górze” została podjęta decyzja o produkcji tylko i wyłącznie dla automotivu, czego bolesne skutki odczuwamy dziś „na dole”. Kryzys odbija się na zarobkach szeregowych pracowników, z czego są bardzo niezadowoleni, gdyż nie oni odpowiadają za to, co się wydarzyło. Kiedy związki zawodowe apelowały do dyrekcji o to, by nie ograniczać się tylko do motoryzacji i rezygnować z produkcji innego asortymentu, poza automotivem, jak to miało miejsce u nas, nikt nie słuchał, a dziś moglibyśmy spokojnie do 20 procent zwiększyć produkcję o te właśnie elementy. Decyzje zapadły wysoko, ponad nami, a my dźwigamy ich ciężar – mówi Ryszard Dziasek, szef komisji zakładowej NSZZ „Solidarność” w skoczowskim Teksidzie. Trzeci miesiąc załoga odlewni pod Kaplicówką pracuje w obniżonym czasie pracy – o 32 godziny mniej w miesiącu. Dodatkowe wolne dni w obniżonej produkcji pokrywane są urlopami, a gdy tych brakuje – płacą postojową wynikającą z układu zbiorowego pracy. To wszystko automatycznie przekłada się na niższe zarobki.

– Żeby zakład mógł funkcjonować i przetrwać ten bardzo trudny czas, wspólnie z NZZ Odlewników podpisaliśmy w tej sprawie porozumienie z pracodawcą, obowiązujące od września do końca grudnia. Nastroje wśród załogi nie są dobre. Nie ma na razie mowy o zwolnieniach. Cięcia w pensjach spowodowały jednak, że niektórzy zaczynają się rozglądać za inną pracą i powoli się wykruszają. Każdego roku odchodzą także emeryci. Boimy się, że jak wróci produkcja sprzed pandemii i kryzysu – oby tak było – to wykonanie przyszłego planu produkcji może być utrudnione z powodu niedoborów kadry. Zastanawiamy się, jakie warunki stworzy dyrekcja, by zachęcić do pracy w odlewni, tym bardziej, że na hali produkcyjnej nie jest ona lekka a stawki płacy nie zachęcają do podjęcia pracy w takich warunkach. Pracujemy w systemie trzyzmianowym, w zapyleniu, w hałasie. Dziś nie każdy już się na to pisze. Mamy jednak nadzieję, że nasze poświęcenie przyniesie owoc, a w przyszłym roku nie będzie potrzeby dalszych restrykcji finansowych i będziemy mogli pracować już normalnie, bo nie ukrywam, że przez te cztery miesiące domowe budżety będą mocno nadszarpnięte. Dyrekcja, z którą jesteśmy w stałym kontakcie, podejmuje kroki związane z rozszerzeniem asortymentu produkcji i pojawiają się widoki na przyszłoroczne inwestycje. Wszyscy wiążemy z tym duże nadzieje – przyznaje Ryszard Dziasek.

Skutki kryzysu w branży automotiv monitoruje Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie. – Jak na razie nie mamy jakichkolwiek informacji o zwolnieniach grupowych w zakładach związanych z branżą motoryzacyjną. Również nie widzimy nadwyżki rejestrujących się osób związanych z automotivem. Docierają do nas sygnały o tym, że w niektórych zakładach zmienił się system pracy, ale oficjalnie, na dziś, żaden pracodawca związany z branżą motoryzacyjną w naszym powiecie nie zgłaszał do nas żadnych istotnych problemów, które mogłyby się wiązać z możliwością ograniczenia zatrudnienia – mówi Anna Stefaniak-Bacza, dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie.

O przyszłość osób zatrudnionych w zakładach pracujących dla motoryzacji martwi się Czesław Chrapek, przewodniczący skoczowskiego oddziału NSZZ „Solidarność”, w którym skupionych jest około 900 osób. – Problemy ma nie tylko Teksid, ale także inne firmy pod Kaplicówką. Produkcję obniżono w GT Poland w Skoczowie. Niektóre przedsiębiorstwa, jak na przykład Sigit Poland, działające również w automotivie, nie poddają się kryzysowi, uzupełniając produkcję o części do AGD. Szczęście pod tym względem ma Kuźnia Polska, która już jakiś czas temu skierowała swoją główną produkcję w stronę części do samochodów dostawczych i maszyn rolniczych. Wszyscy starają się jakoś ratować. W porównaniu do tego, co miało miejsce w czasie lockdownu, widzę pozytywną tendencję do utrzymania produkcji we wszystkich zakładach za wszelką cenę. Czasami jest ona wysoka, jak w Teksidzie. Na zachodzie Europy ruszają pierwsze fabryki z elektroniką, co jest kolejnym promykiem nadziei na tę chwilę. Co przyniesie nowy rok? Tego nikt nie wie. Nie wiadomo również, jak będą wyglądały premie świąteczne, które zazwyczaj w grudniu łatały dziury w portfelach, a w tym roku mogą zostać wypłacone w znikomej formie, o ile w ogóle. Dla mnie najbardziej dramatyczne w tym jest to, że ten kryzys zawsze odczują przysłowiowi Kowalscy, natomiast ci, którzy kiedyś podejmowali decyzje, nie ponoszą żadnych konsekwencji i co więcej, teraz uruchamiają mechanizmy obniżania wynagrodzeń. W tej sprawie co rusz prowadzimy negocjacje w zakładach pracy w regionie. Presja ze strony pracowników odnośnie wzrostu wynagrodzeń jest ogromna, gdyż drożeje wszystko wokół. Znam przykłady rodzin w rozpaczy, które mają problem ze spłatą kredytu, zmieniają branże, szukając pracy, w której pewność płacy będzie wyższa niż obecnie w motoryzacji. Czy sytuacja w końcu się uspokoi? Mam nadzieję, że tak, bo innych problemów nie brakuje – mówi Czesław Chrapek.

W sprawie aktualnej sytuacji w Teksidzie wysłaliśmy również pytania do jego dyrekcji. Gdy otrzymamy odpowiedzi, opublikujemy je na naszych łamach.