Strach ma wilcze oczy

Przychodzą najczęściej nocą, choć są widywane również w biały dzień. Coraz śmielej zbliżają się do ludzkich siedzib. Nierzadko pozostawiają po sobie makabryczne widoki – krwawe szczątki zagryzionych zwierząt gospodarskich lub domowych. Ludzi nie atakują, choć nie brak jest osób, które obawiają się, że niebawem do tego dojdzie. Bo wilki już nie boją się człowieka.

Jeszcze dziesięć lat temu, gdy któryś z mieszkańców Jordanowszczyzny opowiadał znajomym, że widział w okolicy wilka lub słyszał jego wycie, spotykał się z pełnymi politowania spojrzeniami. Słuchacze zakładali, iż poniosła go fantazja i zwykłego domowego psa wziął za dzikiego drapieżnika. Nie zawsze mieli rację, gdyż wilki rzeczywiście już wtedy zapuszczały się na te tereny. Ale trzymały się jeszcze z dala od domów i nie zagrażały zwierzętom gospodarskim. Ostatnio jednak bardzo się rozzuchwaliły. Ich ofiarami coraz częściej padają owce i cielęta. Bynajmniej nie tylko te wypasane w odludnych miejscach.

ATAKI W GOSPODARSTWACH

Kilka tygodni temu wilki zagryzły osiem owiec w Bystrej Podhalańskiej, zamkniętych w zagrodzie położonej około 100 metrów od budynków mieszkalnych. Był to pierwszy taki przypadek w tej miejscowości, ale w jej okolicach podobne sytuacje nie są wcale rzadkością. W niedalekich Spytkowicach i Skawie (które znajdują się w powiecie nowotarskim, lecz graniczą z suskim) zwierzęta gospodarskie, a nawet psy uwiązane na łańcuchach już od lat padają ofiarami wilków. Od niedawna te piękne, lecz groźne drapieżniki coraz chętniej stołują się również na terenie powiatu suskiego, między innymi w Wysokiej, Osielcu i Jordanowie. Zwłaszcza w pierwszej z tych miejscowości, sąsiadującej ze wspomnianymi powyżej Spytkowicami i Skawą. Ostatnio wilki pożarły w niej cielaka.

– Podchodzą blisko domów zwłaszcza teraz, jesienią, gdy wadery, czyli samice, uczą młode polować. Szukają wtedy łatwej zdobyczy dla potomstwa, takiej właśnie jak zwierzęta gospodarskie, które w zamkniętej zagrodzie nie mają szans na ucieczkę – wyjaśnia leśniczy z leśnictwa Toporzysko Adam Wójciak. On i inni leśnicy są przekonani, że wilków na Jordanowszczyźnie jest teraz zdecydowanie więcej niż jeszcze przed kilkoma laty. Wcześniej tylko sporadycznie odwiedzały ten teren, teraz przebywają na nim non stop.

NIE ZGŁASZAJĄ STRAT

– Z tego, co wiem, po okolicy kręci się rodzinka złożona z trzech wilków, jest też jeden samotny osobnik. Ale nie tylko one zagryzają zwierzęta gospodarskie. Podobne polowania urządzają też stada psów. To, które z drapieżników są odpowiedzialne za zabicie owiec czy innych zwierząt, można odróżnić po wyglądzie ofiar. Wilki zjadają większą część zdobyczy, psy zostawiają rozszarpane zwłoki – twierdzi Mariusz Frankiewicz, leśniczy z leśnictwa Sidzina. Choć wilki prowadzą nocny tryb życia, nierzadko można je też ujrzeć w blasku słońca. W biały dzień były niedawno widziane na górze Groń w Osielcu. Trzy osobniki bez obaw przechodziły nieopodal powstającego tam budynku.

Wilki krążą nie tylko po Jordanowszczyźnie. Coraz częściej są spotykane w okolicach Makowa Podhalańskiego i Suchej Beskidzkiej. Tam również od ich kłów giną niekiedy zwierzęta gospodarskie, choć informacje o tych incydentach, czasem zapewne mocno przesadzone, pojawiają się głównie w opowieściach przestraszonych mieszkańców. Prawie nikt nie zgłasza poniesionych strat do Nadleśnictwa Sucha Beskidzka. – Byliśmy na tylko jednym szacowaniu szkód, jakie wyrządził wilk w stadzie owiec. Miało to miejsce w Stryszawie. Owszem, docierają do nas sygnały, że wilki na naszym terenie są teraz obserwowane częściej niż dotychczas, ale nie można mówić o jakimś szczególnie dużym wzroście populacji. Nie ma powodów, by wpadać w panikę – podkreśla zastępca nadleśniczego Tadeusz Jurzak. Ale ludzie, dla których jeszcze niedawno wilki były istotami z bajek, przysłów i powiedzeń, są przerażeni, gdy muszą wyjść po zmroku z domu. Boją się, że w ciemności ujrzą magnetycznie lśniące wilcze oczy…

CZŁOWIEK TO ŁATWY CEL

– Chodząc po lesie, nieraz natykam się na ślady żerowania wilków – zagryzione sarny i cielęta jelenia. Ale teraz, gdy te drapieżniki atakują również zwierzęta gospodarskie, w dodatku blisko domów, zaczyna się robić nieciekawie. Dawniej, kiedy na wilki się polowało, czuły respekt przed człowiekiem. Teraz doskonale wiedzą, że nie muszą się niczego złego z jego strony obawiać. Moim zdaniem, kwestią czasu jest, aż zaczną atakować ludzi. Człowiek, zwłaszcza dziecko, jest przecież bardzo łatwym, bo zupełnie bezbronnym celem – uważa Krzysztof Porszke, leśniczy z Bystrej. Jego obawy nie są pozbawione podstaw, bo w innych regionach Polski doszło już w tym roku do ataków wilków na ludzi.

Jednak Adam Wójciak z leśnictwa Toporzysko uspokaja, że niesprowokowany drapieżnik raczej nie rzuci się na człowieka. – Ale faktem jest, iż wilki czują się coraz pewniej. Był tu taki przypadek, że gdy pojawiły się na pastwisku w chwili, gdy gospodarz wyprowadził na nie krowy, to zamiast uciec, stanęły i spokojnie patrzyły na człowieka i bydło.

STRZELAĆ NIE WOLNO

W Polsce wilki podlegają ścisłej ochronie. Zgoda na zabicie pojedynczych osobników wydawana jest tylko w wyjątkowych przypadkach – przede wszystkim wtedy, gdy drapieżniki zaatakują człowieka. Dwa lata temu głośna była sprawa wniosku starosty nowotarskiego Krzysztofa Fabera, który skierował do Ministerstwa Środowiska prośbę o pozwolenie na redukcyjny odstrzał wilków, siejących pogrom w pogłowiu owiec i bydła oraz postrach wśród ludzi. Ówczesny podsekretarz stanu w resorcie, Andrzej Konieczny w odpowiedzi zasugerował, by hodowcy zabezpieczali zwierzęta gospodarskie przed atakami drapieżników poprzez stosowanie psów pasterskich, fladr (sznurów z przyczepionymi do nich kawałkami czerwonego materiału), ogrodzeń czy pastuchów elektrycznych.

Doświadczenie pokazało jednak, że tego typu metody są mało skuteczne, bo wilk z łatwością przeskakuje przez wszelkiego rodzaju bariery (o ile nie są bardzo wysokie), ewentualnie robi pod nimi podkopy. Wataha tych drapieżników bez trudu poradzi sobie również z psem czy dwoma. Rolnikom pozostaje jedynie zamykać zwierzęta na noc w budynkach lub modlić się o to, by wilki omijały ich gospodarstwa. Jeśli mimo wszystko dojdzie do ataku na owce lub bydło, właściciel może ubiegać się o odszkodowanie za zabite sztuki w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska…