W Książnicy Cieszyńskiej odbył się wernisaż wystawy zatytułowanej “Białe kruki z biblioteki ks. Leopolda Jana Szersznika”. Na wystawie zaprezentowano najcenniejsze druki i rękopisy, które zgromadził cieszynianin jezuita. Ekspozycję można oglądać aż do 31 maja. Okazją do zorganizowania wystawy stał się jubileusz 275 rocznicy urodzin ks. Leopolda Jana Szersznika, a także 220 rocznica oddania założonej przez niego biblioteki do użytku publicznego.
Biały kruk to unikat bibliograficzny, książka rzadka, trudno dostępna, wydana lub zachowana w niewielkiej liczbie egzemplarzy czy przedstawiająca szczególną wartość ze względu na treść, wyposażenie typograficzne, zdobnictwo, oprawę, proweniencję itp. Białe kruki były gorliwie poszukiwane przez bibliofilów i zbieraczy już w XVII i XVIII wieku. Jednym z nich był właśnie Leopold Jan Szersznik (1747-1814), rodowity cieszynianin, jezuita, polihistor zasłużony pedagog i społecznik. Na przełomie XVIII i XIX wieku stworzył on połączoną z muzeum oświeceniową bibliotekę o charakterze uniwersalnym, która po oddaniu w 1802 roku do użytku mieszkańcom Cieszyna, stała się pierwszą tego typu publiczną placówką na całym historycznym obszarze Górnego Śląska.
Jej bogactwo trudne jest do ukazania w ramach jednej ekspozycji. Dlatego autorzy wystawy zdecydowali się przedstawić zawartość biblioteki ks. Szersznika przez pryzmat zgromadzonych przez niego – tytułowych – białych kruków, których tematyczna, formalna i proweniencyjna różnorodność dobitnie unaocznia wszechstronność i bogactwo całości Szersznikowskich zbiorów i ich olbrzymią wartość historyczną. Księgozbiór ów, szczęśliwie zachowany do czasów współczesnych i stanowiący klasyczny a rzadki już obecnie przykład biblioteki osiemnastowiecznej, uporządkowanej według układu działowego i posiadającej oryginalne wyposażenie składające się z wykonanych w klasycystycznym stylu okazałych regałów z drewna dębowego, pozostaje w siedzibie Książnicy Cieszyńskiej wyeksponowany w specjalnie w tym celu zaprojektowanej sali, uznawanej za jedno z najpiękniejszych wnętrz bibliotecznych w Polsce. Rocznicowa wystawa, stwarzająca możliwość uzyskania wglądu w zawartość zgromadzonych przez ks. Leopolda Jana Szersznika zbiorów, stanowić będzie naturalne dopełnienie owej ekspozycji.
Spośród około 12 000 starych druków zgromadzonych przez księdza Szersznika do kategorii białych kruków oprócz najsłynniejszych dzieł kartograficznych Ptolemeusza, Mercatora i Orteliusa, zalicza się też słynna praca Vesaliusa o anatomii człowieka z 1555 roku, poradnik medyczny „Ortus sanitatis” z 1505 roku i dzieło Hieronima Cardano z superekslibrisem króla Polski Zygmunta Augusta z 1547 roku oraz jeden z najrzadszych pierwodruków cieszyńskich pt. „Modlitwy z włoskiego przetłumaczone na jenzyk niemiecki a z niemieckiego na ten, ktory jest w Xionżenstwie Tieszynskim zwyczayny” (Brno 1788). Trudne byłoby wymienienie tu wszystkich prezentowanych na wystawie obiektów i opisanie kryteriów na podstawie których zaliczono je do białych kruków. Więcej ciekawych i nierzadko zaskakujących informacji i ciekawostek na ich temat pozostaje dostępnych na ekspozycji, do której obejrzenia zapraszają jej autorki Jolanta Sztuchlik i Aleksandra Golik-Prus.
Wystawa będzie czynna do 31 maja 2022 roku od wtorku do piątku w godz. 8.00-18.00 oraz w soboty w godz. 9.00-15.00. Ze względów konserwatorskich oryginały rękopisów i druków eksponowane będą jednak tylko do soboty 12 marca 2022 roku. Po tym terminie zostaną one zastąpione reprodukcjami fotograficznymi. Przed zakończeniem wystawy powrócą one do gablot jeszcze dwukrotnie. Do 12 marca 2022 roku codziennie o godz. 13.00 Książnica oferuje kuratorskie zwiedzania ekspozycji, prowadzone przez jej autorki.
